Werbena – uprawa i pielęgnacja, gatunki i odmiany

Werbena to roślina o pięknych kwiatach i wyjątkowym zapachu. W lecie w wielu ogrodach, na oknach, balkonach i tarasach możemy podziwiać kompozycje utworzone z wielokolorowych werben. Roślina ta znana była już starożytnym, którzy uważali kwiaty werbeny za święte. W kolejnych wiekach znajdowała zastosowanie jako stały element zielarskich mieszanek. Jak uprawiać werbenę w ogrodzie i na działce? Dowiecie się tego z poniższego artykułu!

Gatunki i odmiany werbeny

Werbena pospolita, jedyna dziko rosnąca w Polsce odmiana, to roślina pochodząca z Afryki – aktualnie powszechnie spotykana praktycznie na wszystkich kontynentach. Poniżej wykaz najpopularniejszych i najciekawszych gatunków:

  • Werbena pospolita: osiąga do 70 cm wysokości, ma drobne kwiaty w jasnych kolorach, od białego przez bardzo jasny róż do delikatnie purpurowego zabarwienia. Ma lekki, przyjemny zapach,
  • Werbena patagońska: o fioletowych kwiatach,
  • Werbena żyłkowana: o ciekawych kulistych kwiatostanach, 
  • Werbena kanadyjska: o ładnych, dekoracyjnych liściach i amarantowych kwiatach,
  • Werbena ogrodowa: pod tym określeniem kryje się bardzo wiele różnych odmian, pogrupowanych w trzy główne grupy: grandiflora (werbeny najwyższe, do 50 cm wysokości), compacta (wysokość do 30 cm) i najniższe – compacta nana, osiągające maksymalnie 15 cm. Wszystkie odmiany werbeny ogrodowej są roślinami wieloletnimi charakteryzują się silnymi łodygami i pięknymi kwiatami.

Dlaczego warto uprawiać werbenę?

Werbenę warto uprawiać przede wszystkim dla jej pięknego wyglądu. Werbeny doskonale komponują się z innymi roślinami.

Werbenę patagońską można zestawić z trawami (ostnica mocna  Pony Tails, miskant chiński, mieszanka traw na suche bukiety), z jeżówkami (jeżówka White Swan, jeżówka purpurowa, jeżówka-mieszanka gatunków), z szałwiami (szałwia omszona, szałwia- mieszanka gatunków, szałwia omączona,), z kocimiętką, z koprem ozdobnym, aminkiemrudbekią dwubarwną, z lnem trwałym

Natomiast werbenę ogrodową można posadzić w towarzystwie z lwią paszczą (lwia paszcza o pędach zwisających, lwia paszcza niska, lwia paszcza wysoka), z hyzopem, z szałwia błyszczącą, z osteospermum, ze starcem popielnym, z lawendą wąskolistną, przetacznikiem kłosowym. Jej uprawa nie jest problematyczna, dlatego urozmaicić werbenami ogród, taras czy rabatę można w bardzo prosty sposób.

Kolejnym argumentem przemawiającym za uprawą werbeny mogą być jej lecznicze właściwości. Jeśli potrafimy ją odpowiednio wykorzystać, pomoże nam przy dolegliwościach żołądkowych, przy redukcji stresu, wzmocni organizm oraz zadziała w profilaktyce antynowotworowej. 

>> Dowiedz się więcej: Werbena - właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

Werbena odmiany cytrynowej znajdzie zastosowanie w kuchni, a jej zapach przywoła wspomnienie orzeźwiających perfum (olejki eteryczne werbeny często stosowane są w przemyśle kosmetycznym, by nadać produktom odświeżający, lekko cytrusowy aromat).

Gdzie uprawiać werbenę?

Werbenę z powodzeniem można uprawiać tak w ogrodzie, jak i w doniczce, którą z kolei postawić możemy na tarasie czy balkonie. Werbeny odmian wysokich lepiej oczywiście sprawdzają się w ogrodach, do donic proponujemy sadzić niższe lub zwisające odmiany – te ostatnie wspaniale będą wyglądać w podwieszanych donicach lub na balkonach. Wymagania uprawowe w ogrodzie i w donicach są zbliżone, a werbeny rosnące w Polsce w przeważającej części będą jednak roślinami jednorocznymi.

Podłoże do uprawy werbeny

Idealna gleba dla uprawy werbeny powinna być żyzna, dobrze przepuszczalna, przewiewna, najlepiej próchnicza, o odczynie w granicach 6.0-8.0. Najważniejszym czynnikiem jest przepuszczalność, dlatego gdy wiemy, że dysponujemy ziemią zbitą lub gliniastą, warto zastosować drenaż.  Do uprawy werbeny nie nadają się zupełnie gleby piaszczyste, ponieważ będą zbyt jałowe, a nasiona nie puszczą pędów.

Uprawa – stanowisko 

Werbena wymaga ciepłego, słonecznego stanowiska. Jest odporna na działanie wiatru dzięki mocnej, pokrytej włoskami łodydze. Dlatego stanowiska południowe lub zachodnie, zapewniające około 8-10 h słońca codziennie, będą dla wzrostu rośliny optymalne.

Uprawa – podlewanie 

W tym aspekcie liczy się złoty środek, albo inaczej mówiąc – umiar. Niekorzystne będzie zarówno zbyt częste podlewanie jak i za rzadkie nawadnianie. Przelewanie werben doprowadzi do gnicia korzeni i więdnięcia liści. W przypadku roślin uprawianych w donicach (często z podstawkami), konieczna będzie warstwa drenażu, by odprowadzić nadmiar wody. Werbena źle znosi także przesuszenie – warto więc dbać o regularne, choć niezbyt obfite nawadnianie. 

Uprawa – nawożenie

Nawożenie werbeny uprawianej w ogrodzie nie przysporzy nam wielu trudności. Jest wskazane, ale nie przesadnie często. Jeszcze przed wysadzeniem werben do gruntu warto jest wmieszać w ziemię trochę organicznego kompostu, następnie w lecie podlać płynnym nawozem – uniwersalnym albo do balkonowych roślin kwitnących albo humusem, np. HUMUS aktywna próchnica Agrecol.

W przypadku werben uprawianych w donicach, zasadne jest nawożenie płynnym nawozem raz, dwa razy w miesiącu. Gdy przesadzimy z nawożeniem, zamiast kwiatów roślina będzie wytwarzać więcej liści.

Rozmnażanie werbeny

Sadzić werbenę możemy z gotowych, kupionych, rozwiniętych roślin lub samodzielnie przygotowując rozsadę. Jeśli zdecydujemy się na ten drugi sposób, powinniśmy rozpocząć pracę już w marcu. Nasiona, by lepiej kiełkowały, przed zasiewem trzymamy dwa-trzy dni w lodówce, a następnie moczymy w wodzie, by lekko napęczniały. Wtedy wysiewamy nasiona do skrzynek trzymanych w domu, w ciepłej szklarni lub w inspekcie.

Kiedy siewki trochę podrosną, należy je przepikować do osobnych doniczek i przenieść w słoneczne miejsce. Po dwóch tygodniach można przyciąć wierzchołki głównych pędów, by rośliny bujnie się rozkrzewiły.

Jeśli chcemy werbeny uprawiać w ogrodzie, to przesadzenie na miejsce stałe powinno nastąpić po zakończeniu wiosennych przymrozków, bo roślina nie jest odporna na chłód. Umieszczenie werben w miejscu docelowym może nastąpić w połowie maja. Jeśli nie tworzyliśmy od podstaw swoich siewek, możemy zaopatrzyć się w gotowe rozsady (przyda się tu zestaw do przygotowania rozsad W. Legutko) i przesadzać  je do gruntu – rozstawa sadzenia to 20×30 cm.

werbena patagonska

Werbena patagońska Liliowa 0,3g - Nasiona - W. Legutko

Choroby i szkodniki

Na nasze werbeny mogą polować następujące szkodniki:

  • mszyce
  • przędziorki
  • ziemiórki
  • pieniki.

Zaatakowane rośliny mają wyblakłe liście, jednak jest nadzieja, że uprawę uda się uratować poprzez szybkie usunięcie zniszczonych pędów.

Z kolei dwiema najpoważniejszymi chorobami z którymi może przyjść nam się zmierzyć są choroby grzybowe: zgorzel siewek i mączniak prawdziwy. Zgorzel to dosyć powszechna choroba siewek wielu gatunków roślin, zwana powszechnie „czarna nóżka”. Pojawia się przy dużej wilgotności, powoduje gnicie łodyżki i zasychanie siewek. Gdy się pojawi, należy wyeliminować chore siewki a resztę potraktować środkiem grzybobójczym.

Mączniak prawdziwy to kolejna grzybowa choroba, powoduje pojawienie się białego mączastego nalotu na liściach, a sprzyja mu ustawienie roślin w miejscu z niedostateczną ilością światła. Po wykryciu mączniaka należy usunąć skażoną część upraw, a pozostałą część spryskać fungicydem.

Zimowanie werbeny

Nie wszystkie gatunki  werbeny nadają się do zimowania, w przypadku Werbeny patagońskiej jeżeli zima jest w miarę łagodna możliwe jest jej zimowanie w gruncie, pozostałe w Polsce werbeny traktowane są zazwyczaj jako rośliny jednoroczne.  

Werbeny są pięknie, ładnie pachną, a do tego nie mają dużych wymagań uprawowych. Te rośliny staną się doskonałą ozdobą naszego ogrodu! Na co więc czekać? Werbeny w dłoń i do dzieła! 

PS Werbena doskonale prezentuje się z kocimiętką. Więcej o tej wdzięcznej roślinie napisaliśmy tu: Kocimiętka - uprawa w domu i ogrodzie. Wymagania, odmiany i pielęgnacja
 


Werbena ogrodowa, Witułka Mieszanka 0,5g - Nasiona - W. Legutko


Jolanta Merda
Autorka artykułu
Fascynatka ochrony roślin i pasjonatka ich uprawy. Doskonale wie, że opieka nad rośliną nie sprowadza się tylko do nawożenia i podlewania. Szczególnie umiłowała sobie warzywa i zioła uprawiane w doniczkach, przez które uginają się parapety i półki w jej domu. Jej zdaniem w każdym domu i ogrodzie powinno być dużo zieleni, ponieważ wpływa to pozytywnie na ludzkie samopoczucie, czego sama jest doskonałym przykładem. Ukończyła studia na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu na kierunku ochrona środowiska.