Ziemniaki są jednym z najpopularniejszych warzyw w Polsce. Trudno sobie wyobrazić tradycyjny, niedzielny obiad bez ziemniaczków jako smacznego dodatku do głównego dania. Ziemniaki, choć bardzo popularne, są jednak często niedoceniane. Niesłusznie. To bardzo wartościowe warzywo, stanowiące bogate źródło skrobi, białka roślinnego i składników mineralnych.
Ziemniaki są chętnie kupowane i przyrządzane, ale czy również chętnie uprawiane? Uprawa ziemniaków w ogrodzie czy na działce jest jak najbardziej możliwa, choć jest to warzywo, które wymaga sporo uwagi i pracy. Warto zatem zapoznać się z techniką uprawy ziemniaków, aby móc cieszyć się pysznymi i zdrowymi warzywami zasadzonymi i zebranymi własnoręcznie.
Popularne odmiany ziemniaka
W zależności od okresu upływającego od wysiewu do zbioru, wyróżniamy wczesne, średniowczesne i późne odmiany ziemniaków. Poszczególne odmiany różnią się między sobą okresem wegetacji, który trwać może od 90 do 140 dni, plennością, a także odpornością na choroby. Odmiany ziemniaków różnią się oczywiście między sobą smakiem, a także twardością i mączystością. Te ostatnie dwie cechy determinują przydatność ziemniaków do różnych dań.
- Odmiany bardzo wczesne i wczesne: Ziemniaki wczesne warto uprawiać w przydomowych ogródkach i na działkach, jako nowalijki. Wśród bardzo wczesnych i wczesnych ziemniaków można wymienić takie odmiany jak Ruta, Felka Bona, Bard, Lord, Denar, Irys, Miłek czy Irga.
- Odmiany średniowczesne: Do odmian średniowczesnych zaliczyć można między innymi Kolię, Zebrę, odmiany Żagiel, Andromeda, Bartek, Cekin, Tajfun, Elanda czy Finezja.
- Odmiany średniopóźne i późne: Odmiany późne najlepiej nadają się do przechowywania na zimę. Wartymi uwagi średniopóźnymi i późnymi odmianami są Zeus, Syrena, Ursus, Niagara czy Medea.
Sprawdź najpopularniejsze ziemniaki w naszym sklepie
Wymagania uprawowe ziemniaków
Ziemniaki są wrażliwe na niskie temperatury, źle znoszą również temperatury zbyt wysokie. Najlepsza temperatura sprzyjająca uprawie tego warzywa waha się pomiędzy 14 a 18°C. Już niewielkie przymrozki powodują u młodych siewek zmarznięcie naziemnych części rośliny, co opóźnia wzrost i plonowanie. Temperatura przekraczająca natomiast 26°C spowodować może niezawiązywanie bulw. Sadzenie ziemniaków nastąpić powinno, gdy temperatura powietrza i gleby przekracza 8°C. Ziemniaki najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych, łatwo się nagrzewających.
Gleba pod uprawę ziemniaków powinna być podłożem żyznym i próchniczym. Świetnie nadają się do tego wilgotne i bogate w składniki pokarmowe gleby piaszczysto-gliniaste o lekko kwaśnym odczynie pomiędzy 5 a 6 pH. Ziemia przed sadzeniem roślin powinna zostać oczyszczona z chwastów, zaorana i zbronowana.
Nie zaleca się uprawy ziemniaków na tym samym stanowisku rok po roku. Powoduje to znacznie gorsze plonowanie rośliny i podatność na choroby. Minimalny okres sadzenia ziemniaków na tym samym stanowisku to 4 lata.
>> Poczytaj też: Uprawa szczawiu w ogrodzie - odmiany, wymagania, pielęgnacja
Przygotowanie podłoża pod uprawę ziemniaka
O stanowisko pod uprawę ziemniaka warto zadbać już jesienią. Zabiegami, które należy wówczas wykonać, jest głęboka orka i bronowanie podłoża, ewentualnie przekopanie go szpadlem, jeśli zagon jest niewielki. Konieczne jest również usunięcie chwastów i nawiezienie podłoża obornikiem. Przed zimą warto zastosować nawozy fosforowe i potasowe. Po każdym nawiezieniu gleby należy ją przeorać. Wiosną niezbędne jest ponowne zbronowanie pola i użycie nawozu azotowego. Jeśli rośliny uprawiane są w ogródku lub na działce, wystarczy nawóz humusowy.
Prawdziwe nasiona ziemniaka 10 nasion - W. Legutko
W zależności od żyzności gleby, ziemniaki sadzić powinno się w drugim (w przypadku żyźniejszych gleb) lub w pierwszym roku po oborniku – w przypadku gleb mniej żyznych.
W uprawie ziemniaka istotny jest płodozmian. Nie należy sadzić tej rośliny zarówno przed, jak i bezpośrednio po uprawie roślin psiankowatych (papryka, pomidor) oraz okopowych (burak, marchew, rzodkiewka, brukiew). Doskonały przedplon stanowią natomiast rośliny strączkowe, zboża i nawozy zielone.
Ziemniaki mają płytki system korzeniowy, który sięga około 50 cm w głąb gleby. Jest to powód, dla którego najlepszym sposobem uprawy kartofli jest sadzenie ich w redlinach i okopywanie. Ziemniaki powinny być ponadto uprawiane na terenie płaskim.
Sadzenie ziemniaków
Bardzo wczesne i wczesne odmiany ziemniaków sadzi się już na przełomie marca i kwietnia. Ze względu na ryzyko przymrozków, zagon można zabezpieczyć włókniną. Późniejsze odmiany ziemniaków powinno sadzić się w drugiej połowie kwietnia.
Przygotowując bulwy do zasadzenia, należy je najpierw dobrze posortować. Dzięki odrzuceniu chorych, zgniłych czy też przemarzniętych bulw zmniejsza się prawdopodobieństwo przeniesienia patogenów grzybowych i pochodzenia bakteryjnego. Ziemniaki do zasadzenia warto również uprzednio podkiełkować, co przyspiesza wzrost roślin. Do sadzenia ziemniaków wybierać należy sadzeniaki, które wytworzyły co najmniej po 4 kiełki. Bulwy nie powinny mieć również uszkodzeń mechanicznych.
Ziemniaki sadzi się na głębokości od 4 do 8 cm. Odległość pomiędzy sadzonkami wynosić powinna 20-40 cm, pomiędzy rzędami natomiast – 60-90 cm. Ziemniaki po posadzeniu należy przykryć 2 cm warstwą gleby.
Ziemniaki można nie tylko uprawiać na działce czy polu, ale również na balkonie. Co więcej, w naszym sklepie znajdziesz doskonałej jakości nasiona ziemniaków, w tym prawdziwe nasiona ziemniaka, które wyróżniają się owalno-podłużnym kształtem i delikatnym smakiem.
Zobacz materiał wideo, jak sadzić ziemniaki sadzeniaki na balkonie:
Pielęgnacja ziemniaka
Bulwy ziemniaka gromadzą sporą ilość wody, w związku z czym nie trzeba ich podlewać od razu po zasadzeniu. Późniejsze podlewanie jest natomiast wskazane, zwłaszcza w okresach suszy. Największe zapotrzebowanie na wodę roślina ma w czasie kwitnienia. Niezbędne jest również regularne usuwanie chwastów, okopywanie i ochrona przed szkodnikami.
Ważnym zabiegiem w uprawie ziemniaka jest formowanie redlin do wysokości około 30 cm. Zabieg powinno się wykonać 2-3 krotnie, co tydzień od posadzeniu bulw.
Ziemniaki dobrze jest nawozić nawozami mineralnymi – fosforem i potasem.
Choroby i szkodniki ziemniaka
Największe zagrożenie dla ziemniaków stanowi zaraza ziemniaczana oraz stonka ziemniaczana.
Zaraza ziemniaczana wywoływana przez grzybopodobny patogen Phytophthora infestans rozprzestrzenia się poprzez zimujące na podłożu resztki roślin. Warunkami atmosferycznymi sprzyjającymi rozprzestrzenianiu się zarazy ziemniaczanej są: wysoka wilgotność powierza oraz temperatura poniżej 20°C. Roślinę chronić można przed chorobą profilaktycznie, niekiedy jednak konieczne jest zwalczanie występującej już choroby. Działaniem profilaktycznym jest staranna selekcja bulw przeznaczonych na sadzeniaki. Warto pamiętać, że bardziej odporne na wystąpienie zarazy ziemniaczanej są odmiany o dłuższym okresie wegetacyjnym.
Szybkie zauważenie objawów choroby jest w przypadku zarazy ziemniaczanej bardzo istotne. Na brzegach liści pojawiają się wodniste, początkowo żółtawo-brunatne, a potem brunatne i stopniowo powiększające się plamy. W czasie wilgotnej pogody na dolnej stronie liści pojawia się biały nalot, natomiast gdy jest sucho, biały nalot zanika, ale liście zasychają i marszczą się. Brunatne plamy i biały nalot grzybni pojawia się także na łodygach. Na bulwach ziemniaka objawy widoczne są dopiero w okresie zbioru lub później, podczas ich przechowywania. Choroba może rozprzestrzenić się na całe uprawy zaledwie w ciągu kilku dni. Na niewielkim obszarze wystarczające może okazać się ręczne usunięcie zarażonych część roślin, na większych uprawach zastosować należy odpowiednie środki. Najlepszym wyborem w przypadku tej choroby są fungicydy.
>> Przeczytaj też: Uprawa czosnku w ogrodzie - jak zacząć?
Zaraza ziemniaczana mylona bywa z szarą pleśnią, która początkowo objawia się w zbliżony sposób. Podczas jednak rozwoju tej choroby, części roślin zarażonych obrastają w szary nalot, natomiast bulwy ziemniaków zarażonych zarazą ziemniaczaną ulegają gniciu.
Stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata) to najbardziej znany szkodnik ziemniaków.
Owad ten rozmnaża się poprzez składanie jaj pod liśćmi rośliny. Dorosła samica może złożyć nawet do 1000 jaj, z których po około 50 dniach wykluwają się larwy stonki ziemniaczanej, żerujące na liściach, pędach i kwiatach, całkowicie je zjadając.
Stonkę zwalczać można w sposób naturalny bądź też chemiczny. W przydomowym ogródku skuteczne może okazać się nawet ręczne zbieranie stonki z rośliny. Naturalnymi wrogami chrząszcza są biedronki, kuropatwy czy bażanty, nie są to jednak popularne metody zwalczania stonki. Ekologicznym sposobem na pozbycie się stonki jest również posadzenie obok grządki z ziemniakami, czosnku i cebuli. Na większych areałach stonkę najlepiej jest zwalczać stonkę insektycydami.
Zestaw - przygotowanie ziemi pod wysiew nasion
Zbiory ziemniaka
W zależności od odmiany, ziemniaki zbiera się od lipca do września. Bulwy wykopywać należy przy pomocy motyki, w sposób chroniący je przed skaleczeniem. Ważne jest, aby wykopane bulwy były suche, zbiory powinny się zatem odbywać przy słonecznej pogodzie. Późne odmiany warto pozostawić w gruncie jak najdłużej, aż do żółknięcia części nadziemnych ziemniaka. Ziemniaki przeznaczone do przechowywania również należy wykopywać w dni suche i słoneczne. W każdym wypadku warto pozostawić wykopane bulwy na kilka godzin na słońcu, aby całkowicie wyschły.
Wczesne ziemniaki najlepiej spożywać zaraz po zbiorze, gdyż nie nadają się one do przechowywania. Ziemniaki późnych odmian przechowywać należy w odpowiednich warunkach, zapewniając im właściwą temperaturę (7-10°C), wysoką wilgotność powietrza w pomieszczeniu przechowalniczym (90%), całkowity brak dostępu światła oraz dobrą wentylację. W takich warunkach ziemniaki zapakowane w skrzynki lub przewiewne worki można przechować przez okres kilku miesięcy.
Uprawa ziemniaków do przechowywania na własny użytek nie jest aktualnie opłacalna. Warto natomiast w ogródku i na działce uprawiać ziemniaki przeznaczone na wczesny zbiór. Nie są one rośliną o najłatwiejszych warunkach uprawowych, jednak smak młodych ziemniaków wynagrodzi pracę włożoną w uprawę. Warto wybierać także polskie odmiany ziemniaków, które w występujących w kraju warunkach klimatycznych i glebowych zazwyczaj są łatwiejsze w uprawie od odmian zagranicznych. Zachęcamy do zapoznania się z naszymi innymi artykułami oraz do samodzielnego zakładania przydomowych ogródków warzywnych. Powodzenia!
Ziemniaki sadzeniaki Carrera 2szt. - W. Legutko
 |
Jolanta Merda  |
| Autorka artykułu | |
| Fascynatka ochrony roślin i pasjonatka ich uprawy. Doskonale wie, że opieka nad rośliną nie sprowadza się tylko do nawożenia i podlewania. Szczególnie umiłowała sobie warzywa i zioła uprawiane w doniczkach, przez które uginają się parapety i półki w jej domu. Jej zdaniem w każdym domu i ogrodzie powinno być dużo zieleni, ponieważ wpływa to pozytywnie na ludzkie samopoczucie, czego sama jest doskonałym przykładem. Ukończyła studia na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu na kierunku ochrona środowiska. |
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
-j.webp)
