Trawnik po zimie – 12 najważniejszych prac pielęgnacyjnych

Wiosną, kiedy temperatura wzrasta, a śnieg topnieje, może okazać się, że stan naszego trawnika po minionej zimie daleki jest od doskonałości. Trudne warunki atmosferyczne panujące przez kilka miesięcy często pozostawiają po sobie poważne uszkodzenia. Jakie zabiegi należy wykonać, aby przywrócić trawnik do zeszłorocznej świetności? Mamy dla Was szereg przydatnych rad!

Dlaczego trawnik niszczy się zimą?

Zimowa aura stanowczo nie sprzyja dobrej kondycji naszego trawnika. Znaczne wahania temperatury, typowe dla zim w Polsce, sprzyjają naprzemiennemu zamarzaniu i rozmarzaniu wody gromadzącej się pod powierzchnią darni. W rezultacie unosi się ona, a potem odrywa od warstwy korzeniowej. W taki sposób uszkodzona trawa po nastaniu wiosny zazwyczaj usycha. To tylko jeden z przykładów destrukcyjnego wpływu niekorzystnych warunków na stan naszej murawy.

Z jakimi innymi uszkodzeniami trawnika po zimie możemy się spotkać i w jaki sposób one powstają?

  • Pleśń śniegowa: Jest to jedna z najczęściej występujących chorób trawnika. Jej rozwojowi sprzyja długie zaleganie znacznej ilości śniegu – pomiędzy jego warstwą a powierzchnią trawnika wytwarzają się wilgotne warunki, idealne dla rozwoju patogenu. Pleśń śniegowa może dotknąć każdego gatunku trawy, jednak ze względu na swoją specyfikę i delikatność najbardziej narażone na rozwój choroby są odmiany wczesne. Pierwszym objawem obecności grzyba jest biały nalot pokrywający powierzchnię trawnika. Wraz z upływem czasu pleśń śniegowa zmienia swoją barwę na brązową.
  • Filc:  Powstaje z obumarłych pędów, pozostałości po skoszonej trawie przerośniętego mchu. Tworzy on nieprzepuszczalną dla wody i składników pokarmowych warstwę. W takiej warstwie system korzeniowy jest płytki, tworzy wypiętrzone kępy co wygląda nieestetycznie. Trawnik jest mało odporny na suszę. 
  • Krety w ogrodzie:  Aktywność tych zwierząt wzrasta już późną jesienią, kiedy przygotowują się one na przetrwanie nadchodzącej zimy i szukają schronienia głęboko pod ziemią. Jednak, gdy tylko robi się cieplej, krety ponownie przenoszą się bliżej powierzchni. Wiosną, w żyznej i wilgotnej glebie pokazują się liczne larwy oraz pędraki, stanowiące pożywienie dla tych owadożernych ssaków. Skutek? Trawniki niechlubnie ozdobione charakterystycznymi kopcami, które nie tylko szpecą otoczenie, ale także uniemożliwiają koszenie. Na całe szczęście istnieje cały wachlarz humanitarnych sposobów na pozbycie się kretów z ogrodu – począwszy od elektronicznych odstraszaczy po specjalistyczne pułapki.

Kiedy rozpocząć pielęgnację trawnika po zimie?

Wiemy już, z jakimi uszkodzeniami trawnika możemy się spotkać po zimie. Jednak jak się z nimi uporać? A przede wszystkim, kiedy należy wykonać pierwsze zabiegi pielęgnacyjne, żeby przyniosły oczekiwany skutek? Wszystko zależne jest od sytuacji pogodowej w konkretnym roku. Śnieg musi całkowicie stopnieć, a ziemia rozmarznąć i przeschnąć.

Bardzo istotne jest, aby nie chodzić po trawniku, który wciąż nasiąknięty jest wodą z topniejącego śniegu. W rozmiękłym gruncie łatwo mogą powstawać głębokie ślady, które jeśli wypełnią się wodą, doprowadzą do gnicia korzeni. Poczekajmy zatem na stabilną i słoneczną pogodę, która umożliwi podjęcie pierwszych czynności pielęgnacyjnych w przydomowym ogródku lub na działce.

1. Grabienie trawnika po zimie

Podstawową czynnością, do której powinniśmy przystąpić wiosną, będzie oczyszczenie trawy z zalegających w niej odpadków organicznych. Suche liście, połamane gałązki i stare źdźbła należy usunąć, zanim rozpoczniemy zabiegi mające na celu regenerację naszego trawnika po zimie.

W większości przypadków nie będziemy potrzebowali żadnych specjalistycznych sprzętów – wystarczające okaże się dokładne grabienie. Wykonujemy je wczesną wiosną, najczęściej w marcu, kiedy ziemia jest już wyraźnie przeschnięta, ale okres wegetacyjny jeszcze się nie zaczął. Najlepsze do przeprowadzenia tego zabiegu będą grabie metalowe IDEAL PRO. Ważne, aby grabienie trawnika po zimie odbywało się ruchami „na krzyż” – dzięki temu możliwe jest dokładne pozbycie się resztek obumarłych roślin. Staranne uprzątnięcie murawy pomoże nam także ocenić faktyczną skalę zniszczeń oraz opracować dalszy plan działań pielęgnacyjnych.

2. Wałowanie trawnika – czyli jak wyrównać trawnik

Fale, wybrzuszenia i wszelkie inne nierówności z reguły nie są przez nas mile widziane na powierzchni trawnika. Niestety, w wyniku wielokrotnego zamarzania i rozmarzania wody pod powierzchnią gleby często dochodzi do oderwania się warstwy darni od podłoża. Skutkuje to różnymi nieestetycznymi deformacjami. Jak więc wyrównać trawnik po zimie? Z pomocą przychodzi wałowanie, które dociśnie darń do podłoża oraz wyrówna powierzchnię murawy, zapewniając tym samym lepsze ukorzenienie trawy.

Na co zwrócić uwagę, zanim przystąpimy do wałowania trawnika:

  • Ziemia musi być odpowiednio wilgotna – mokra gleba pod wpływem wałowania może ulec zbyt silnemu ubiciu, w wyniku czego jej struktura zostanie naruszona. Może to znacznie utrudnić wzrost trawy. Z kolei przeciągnięcie walca po wysuszonej ziemi nie przyniesie żadnych wymiernych korzyści. 
  • Walec nie może być zbyt ciężki – zastosowanie zbyt ciężkiego walca może przynieść skutek odwrotny do zamierzonego i doprowadzić do rozerwania darni oraz jej nierównomiernego osiadania.
  • Wałowanie wykonujemy tylko na glebach lekkich – w przypadku podłoża gliniastego potraktowanie go walcem może skutkować nadmiernym zbiciem, które powoduje problemy z przepuszczalnością podłoża.

3. Wertykulacja trawnika

W przypadku niektórych trawników samo grabienie nie wystarczy, zwłaszcza jeśli na ich powierzchni nagromadziła się spora warstwa filcu czy też mchu. Koniecznym zabiegiem może okazać się wówczas wertykulacja. Jest to zabieg polegający na pionowym nacinaniu darni za pomocą wertykulatora. Po wykonaniu takiej procedury nasz trawnik nie będzie prezentował się zbyt atrakcyjnie, ale nie warto się zniechęcać. Dzięki wertykulacji zapewniona zostanie odpowiednia cyrkulacja powietrza, a do korzeni bez przeszkód dostanie się woda wraz z niezbędnymi składnikami odżywczymi. Efekt? W niedługim czasie trawnik odwdzięczy się pięknym, zdrowym i soczyście zielonym wyglądem.

Uwaga! Wertykulacji nie stosujemy, jeśli:

  • trawnik ma mniej niż 2 lata,
  • Trawnik był uprzednio poddawany wałowaniu.

4. Grabienie trawnika

Grabienie trawnika wielu z nam kojarzyć się może przede wszystkim z czynnościami porządkowymi, które wykonujemy jesienią. Tymczasem grabienie ważne jest o każdej porze roku. Wiosną, podczas pierwszych prac pielęgnacyjnych grabienie będzie odgrywało szczególnie istotną rolę. Zabieg wykonujemy bezpośrednio po przeprowadzeniu wertykulacji trawnika. Do tego celu używamy klasycznych grabi ogrodniczych. Celem zabiegu jest usunięcie z trawnika wszystkich cząstek, które oddzieliły się od murawy podczas przeprowadzania wertykulacji. Mogą to być fragmenty filcu, mchu, liści, źdźbła traw. Grabienie pomoże także usunąć resztki trawy czy liści, które przezimowały na trawie pod śniegiem. 

nazwa produktu

Grabie duże do liści IDEAL PRO 525

5. Aeracja trawnika

Aeracja ma na celu rozluźnienie systemu korzeniowego trawy w celu jego lepszego napowietrzenia. Zabieg ten polega na nakłuwaniu ziemi długimi kolcami. W przypadku mniejszych trawników wystarczające do jego przeprowadzenia mogą okazać się specjalne kolce nakładane na buty czy też zwyczajne widły (choć w tym przypadku będzie to dość żmudna praca). Warto wobec tego pomyśleć o zaopatrzeniu się w aerator elektryczny bądź spalinowy, w szczególności, kiedy musimy przeprowadzić zabieg na rozległym terenie. Ciekawym rozwiązaniem mogą okazać się na przykład dostępne na rynku urządzenia wielofunkcyjne, w których noże do wertykulacji trawnika można wymienić na wał z kolcami do aeracji. 

6. Piaskowanie trawnika

Piaskowanie to prosty zabieg ogrodniczy i można wykonywać go w zasadzie przez cały rok. Warto jednak przeprowadzić go wiosną, najlepiej, kiedy nasz trawnik nosi jeszcze ślady aeracji. Szczególne wskazane jest posypanie murawy mieszanką, gdy trawa rośnie na zbitej ziemi o gliniastym charakterze. Odpowiednio przeprowadzone piaskowanie rozluźni glebę, zapewniając tym samym jej  lepsze parametry. Ponadto, trawa zostanie pobudzona do wzrostu, a mniejsze nierówności na powierzchni naszego trawnika będą wyrównane. Mieszankę dobiera się indywidualnie, w zależności od rodzaju i potrzeb podłoża. Ważne jest, aby rozprowadzić materiał równomiernie, w ilości około 3-5 kg na 1 m2. Niezwykle pomocny w przeprowadzeniu dokładnego piaskowania może okazać się siewnik

7. Wapnowanie trawnika

Trawniki najlepiej rosną na glebach lekko kwaśnych, czyli o pH od 6,0 do 7,0. Kiedy ziemia jest zbyt kwaśna, pomocne może okazać się wapnowanie. Zabieg może okazać się jednak niezwykle inwazyjny,  jeśli przeprowadzi się go niewłaściwie i bez wyraźnego powodu. 

Jak sprawdzić, czy nasza gleba ma zbyt kwaśne PH?

Przede wszystkim należy dokładnie obserwować stan trawnika. Jeśli darń wygląda na wyraźnie osłabioną i bladą, a do tego jest porośnięta chwastami oraz mchem, koniecznie trzeba przeprowadzić jej pomiar pH. Jak to zrobić? Wystarczy zaopatrzyć się w niedrogi  zestaw do badania PH. Wskazaniem do przeprowadzenia wapnowania jest pH gleby na poziomie poniżej 6-5,5. Zabieg należy wykonywać na przełomie lutego i marca, jeszcze zanim rozpocznie się okres wegetacyjny. 

8. Pierwsze nawożenie trawnika po zimie

W okresie wczesnowiosennym, kiedy trawa zaczyna wzrastać, należy przeprowadzić pierwsze nawożenie. Istotne jest, aby po zimie dostarczyć naszemu trawnikowi odpowiednią dawkę azotu, który jest odpowiedzialny za jego szybki wzrost i  mocne wybarwienie. Przydatny może się okazać także fosfor oraz potas. Nawożenie należy wykonać, kiedy trawa jest sucha, ale gleba wciąż pozostaje lekko wilgotna. Pamiętajmy, że po zimie nasz trawnik potrzebuje nie tylko nawozu chemicznego. Równie ważne będzie wzbogacenie gleby w substancje organiczne – najlepszym ich źródłem jest kompost. Dobrym pomysłem może się okazać także skorzystanie z gotowych nawozów organicznych. 

Ważne Nawożenie przeprowadzamy najwcześniej dwa tygodnie po wapnowaniu.

9. Dosiewanie trawy

Wiosna to najbardziej odpowiedni czas na dosiewanie trawy. Właśnie po zimie, kiedy topnieje śnieg, ukazują się nam wszelkie powstałe na powierzchni murawy ubytki. Uzupełnianie trawnika najlepiej przeprowadzić zaraz po wertykulacji, która odpowiednio przygotuje ziemię pod wysiew. Wyróżniamy dwa sprawdzone sposoby na dosiewanie trawy:

  • Dosianie takiej samej domieszki traw, z jakiej wysiany został trawnik

To tradycyjna, najbardziej popularna technika dosiewania trawy. Jest to metoda bardzo prosta, która gwarantuje jednolity wygląd darni na całej powierzchni. Tak dosiana trawa będzie rosła w tym samym tempie, co istniejący już trawnik. Ten sposób ma jednak pewien minus. Mianowicie, prędzej czy później zabieg trzeba będzie powtórzyć. Ubytki mogą pojawiać się ponownie, zwłaszcza w tych miejscach, w których trawa nie chciała rosnąć już wcześniej.

  • Zastosowanie trawy samozagęszczającej:

To bardziej innowacyjna metoda uzupełniania trawnika, w której wykorzystuje się specjalną mieszankę nasion traw rozrastających się przy pomocy podziemnych kłączy. Jest to sposób znacznie szybszy, ale nieco droższy od tradycyjnego. Warto jednak zastanowić się nad zastosowaniem trawy samozagęszczającej. Ma ona zdolność do samoregeneracji i znacznie poprawia odporność całego naszego trawnika na trudne warunki atmosferyczne oraz uszkodzenia powodowane przez nasze użytkowanie.

Tutaj mamy małą wskazowkę. Aby zapobiec przerastaniu trawy i oddzielić trawnik od części uprawnej ogrodu i rabat, dobrze zastosować obrzeże ogrodowe. W ofercie mamy m.in. obrzeże czarne Cellfast wykonane z wodoodpornego, elastycznego tworzywa.

10. Koszenie trawnika po zimie

Zanim przystąpimy do pierwszego koszenia trawnika po zimie, musimy odpowiednio go przygotować – czyli wykonać większość czynności, o których wspomnieliśmy wcześniej. Murawa musi być uprzątnięta z zanieczyszczeń i wyrównana, a gleba odpowiednio napowietrzona. 

Kiedy najlepiej wykonać pierwsze strzyżenie trawy? Szukając odpowiedzi na to pytanie, nie warto sugerować się konkretnymi terminami, a stanem trawnika. Jeśli jest on już odpowiednio zazieleniony oraz podrośnięty, kosiarka może iść w ruch. Odpowiednia wysokość koszenia będzie zależna od skali zniszczeń, jakie nastąpiły po zimie. Jeśli trawnik jest poważnie uszkodzony, warto ostrzyc go jak najniżej. Będzie to szczególnie wskazane w przypadku, gdy został on zaatakowany przez pleśń śniegową.  Z kolei, kiedy nasza trawa prezentuje się korzystnie, unikajmy zbyt niskiego koszenia – optymalną wysokością będzie 2,5-3cm. 

Po koszeniu może być konieczne przycięcie krawędzi trawników - wystarczy to zrobić uniwersalnymi nożycami do trawy.

11. Nawadnianie trawnika

Nie bez znaczenia – szczególnie w okresie wzrostu młodych pędów jest regularne i obfite nawadnianie trawnika. Mało kto wie o tym, że trawa do prawidłowego wzrostu może potrzebować nawet 5 litrów wody na metr kwadratowy. To całkiem sporo!

Jak podlewać trawnik? Zabieg należy powtarzać dwa razy w tygodniu wiosną i jesienią, a nawet 3-4 razy w tygodniu w czasie upałów. Najlepsze na podlewanie są godziny poranne – woda musi wniknąć nawet na 10-15 centymetrów w głąb ziemi, by dotrzeć do korzeni roślinnych, dlatego podlewamy rośliny jeszcze przed pojawieniem się mocnego słońca. Trawy nie warto zraszać w ciągu dnia, ponieważ zanim dotrze ona do korzeni, zdąży najprawdopodobniej wyparować.

Trawnik możemy podlewać ręcznie – przy użyciu węża ogrodowego lub zainwestować w profesjonalny system nawadniający

12. Zwalczanie chwastów

zestaw do wysiania trawnika

Trawnik bez chwastów - zestaw z nawozem 5 kg

  

Jednym z największych wyzwań dotyczących pielęgnacji przydomowego trawnika jest zwalczanie chwastów. Niepożądane rośliny szybko i intensywnie zajmują każde wolne miejsce na trawniku i zaczynają konkurować z trawą o dostęp do wody, światła, składników mineralnych. Do najpopularniejszych chwastów zagrażających naszym trawnikom należą: koniczyna biała, mniszek lekarski, babka zwyczajna, bylica pospolita i inne.

Jak przeciwdziałać pojawieniu się chwastów? Najlepszą ochroną jest regularna i intensywna pielęgnacja trawnika. Nawożony trawnik silnie się krzewi i nie pozostawia już miejsca na niechciane rośliny, regularne koszenie pozwala zwalczyć chwasty, które nie tolerują przycinania, dosiewanie trawy eliminuje puste przestrzenie w których mogłyby się pojawić chwasty, odchwaszczanie rabat z kwiatami zapobiega z kolei wysiewaniu chwastów na trawnik. Jeśli jednak chwasty pojawią się już na murawie, możemy sięgnąć po specjalistyczny nawóz na chwasty, który pomoże wyeliminować niechciane rośliny, by cieszyć się gęstą i zdrową trawą w ogrodzie. 

O piękny trawnik trzeba dbać nie tylko wiosną!

Zobacz, jak założyć trawnik:

  

Systematyczne koszenie oraz inne zabiegi pielęgnacyjne sprawią, że nasza murawa odwdzięczy się pięknym wyglądem, stanowiąc ozdobę podwórka i ogrodu przez cały rok. Mamy nadzieję, że opisane przez nas zabiegi pielęgnacyjne pomogą Wam przygotować swój trawnik do kolejnego sezonu. Powodzenia! 

PS Na trawniku pięknie będą prezentować się wysiane stokrotki, zwłaszcza w skupiskach. Dadzą efekt kolorowego dywanu. Więcej o nich przeczytacie tu: Stokrotki - odmiany, kwitnienie, sadzenie, właściwości

Bibliografia: 

  1. „Trawnik po zimie: 10 najważniejszych prac pielęgnacyjnych” w: www.stiga.pl
  2. C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, MUZA SA, Warszawa 1994, s. 285 – 290; 
  3. R. Dembek, Od spoczynku zimowego do pierwszego koszenia, Działkowiec, Nr 3/2004, s. 18 – 19.
  4. E. Kocenda, „Pielęgnacja trawnika w ciągu roku – od czego zacząć?” w: www.extradom.pl
  5. „Pierwsze koszenie trawy po zimie: co trzeba wiedzieć?”, w :www.rp.pl


Grabie metalowe IDEAL PRO - Cellfast

Dorota Kowalska
Autorka artykułu
Doświadczony ogrodnik, który nie tylko może pochwalić się ukończonymi studiami na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, ale też licznymi realizacjami dla przyjaciół i rodziny. Zajmuje się roślinami ozdobnymi, które namiętnie produkuje, uprawia, rozsadza i pielęgnuje. Z prostego kwiatu jest w stanie wyczarować zachwycającą kompozycję, a pod jej opieką nawet najbardziej marne przypadki odzyskują pełnię swojego piękna.