Seler korzeniowy – właściwości, uprawa, odmiany
Luty w ogrodzie

Seler korzeniowy – właściwości, uprawa, odmiany

Seler korzeniowy jest najczęściej uprawianym rodzajem selera w Polsce. Jest silnie zakorzeniony w polskiej tradycji kulinarnej. Jesteśmy przywiązani do zup przyrządzanych na warzywnych wywarach, wśród których seler wyróżnia się wyraźnym smakiem. Doceniamy również to warzywo spożywane na surowo, jedząc selerowe surówki i pijąc świeżo wyciskane soki z selera.

Seler ma fantastyczne właściwości prozdrowotne. Stanowi źródło soli mineralnych, wapnia, fosforu, sodu, magnezu i żelaza. Bogaty jest także w witaminy z grupy B, łącznie z kwasem foliowym i witaminą PP. Dowiedzmy się zatem najistotniejszych rzeczy dotyczących uprawy selera w ogrodzie.

Odmiany selera korzeniowego

Odmiany selera korzeniowego różnią się między sobą długością okresu wegetacji, podatnością na choroby oraz kształtem zgrubień korzeniowych.

Oto tylko niektóre z wielu odmian tego warzywa:

  1. Makar – odmiana średnio wczesna, plenna. Cechuje się dużymi, kulistymi zgrubieniami korzeniowymi.  Miąższ bez tendencji do ciemnienia i parcenia. Odmiana odporna na septoriozę liści.  
  2. Talar – odmiana wczesna,  plenna. Cechuje się dużymi zgrubieniami o wyrównanym, kulistym kształcie. Miąższ biały, nieciemniejący, bez skłonności do parcenia. Wykazuje dużą tolerancję na jarowizację. Polecana do przetwórstwa, na bezpośrednie zaopatrzenie rynku i do przechowywania.  
  3. Bruno – odmiana bardzo plenna, wczesna. Korzenie duże, o białym miąższu, bez pustych przestrzeni. Rośliny charakteryzują się wysoką tolerancją na septoriozę. Odmiana polecana do przetwórstwa i na świeży rynek.
  4. Prager Reuzen – odmiana średnio wczesna, bardzo plenna, o dużych zgrubieniach korzeniowych. Miąższ biały bez przebarwień. Odmiana przeznaczona do przetwórstwa i bezpośredniej sprzedaży. 

Sprawdź najpopularniejsze selery w naszym sklepie

Zobacz wszystkie selery strzałka

Wymagania uprawowe selera

Seler korzeniowy nie należy do roślin najprostszych w uprawie. Ma dość duże wymagania zarówno co do gleby, jak i stosowanych nawozów. Ze względu jednak na jego właściwości, zdecydowanie warto podjąć trud i spróbować sił w samodzielnej uprawie.

Do uprawy selera korzeniowego najlepsze będą ciepłe, wilgotne gleby bogate w próchnicę. Najlepiej nadają się do tego gleby torfowe, złym wyborem są natomiast gleby lekkie i piaszczyste oraz ciężkie. Idealny odczyn pH podłoża do uprawy selera waha się pomiędzy 6,5 a 7,5. W niektórych zatem przypadkach konieczne może okazać się przeprowadzenie wapnowania.

Stanowisko do uprawy selera powinno być nasłonecznione. W sytuacji jednak, gdy gleba jest odpowiednio wilgotna, seler dobrze zniesie także lekkie zacienienie. Podczas produkcji rozsady dobre nasłonecznienie jest jednak wymagane. Dla osiągnięcia prawidłowego wzrostu seler wymaga temperatury 15-18°C w dzień i o kilka stopni niższej w nocy. Nie jest to roślina bardzo wrażliwa na krótkotrwałe chłody poniżej 0°C. 

Seler dobrze znosi upały, jednak należy dbać o jego nawodnienie. Jest bardzo wymagający pod tym względem. Niedobór wody największe skutki ma podczas grubienia korzeni (lipiec – październik). Należy wówczas dbać o zachowanie nawodnienia na poziomie 70 – 80%. Zbyt mała zawartość wody powoduje niepotrzebny rozrost korzeni bocznych. Warto jednak pamiętać, że zbyt szybki wzrost roślin, stymulowany intensywnym nawadnianiem, zwiększa podatność selera na tworzenie pustych komór w korzeniach. Duże wahania w zaopatrzeniu roślin w wodę mogą natomiast być jedną z przyczyn powstawania zgorzeli liści sercowych i zamierania wierzchołków wzrostu roślin.

Oprócz regularnego nawadniania selera korzeniowego, podstawowe zabiegi pielęgnacyjne przy uprawie tego warzywa to spulchnianie gleby i odchwaszczanie, co jest istotne zwłaszcza w początkowym okresie wzrostu roślin.

>> Przeczytaj poradnik: Seler naciowy - odmiany, uprawa, pielęgnacja

Stanowisko do uprawy selera

Seler korzeniowy najlepiej jest uprawiać w pierwszym roku po nawozach organicznych tj. po oborniku lub kompoście, które powinno się dodatkowo uzupełnić nawozami mineralnymi. 

Selera nie powinno się uprawiać bezpośrednio po sobie oraz na stanowiskach po innych warzywach korzeniowych. Gatunek ten może być atakowany przez nicienie oraz porażony chorobami grzybowymi. Należy zatem zadbać o to, aby przedplon stanowiły rośliny niebędące żywicielami nicieni. Minimalny odstęp pomiędzy uprawami to 3 lata. 

Dobrym przedplonem dla selera są warzywa kapustne oraz stanowiska po zbożach, fasoli, grochu, pomidorach i ogórkach, a także po roślinach motylkowych. Warto wiedzieć, że uprawa bardzo wczesnych odmian kapusty lub kalafiorów z reguły w dużym stopniu zmniejsza populację nicieni w glebie. Rośliny te stanowią zatem dobry przedplon dla selera korzeniowego. 

Siew nasion i produkcja rozsady selera

Seler korzeniowy uprawia się wyłącznie z rozsady. Produkcja rozsady trwa ok. ok. 10-12 tygodni. Termin siewu nasion selera zależy od planowanego terminu zbioru. Wczesny zbiór oznacza konieczność wysiewu nasion w połowie lutego, natomiast na zbiór jesienny nasiona wysiewa się w połowie marca. 

nazwa produktu

Seler korzeniowy Makar Kremowy 1g - Nasiona - W. Legutko

Przy kiełkowaniu nasion ważne jest dobre nasłonecznienie, regularne zraszanie oraz stała wilgotność podłoża. Rośliny powinny być również regularnie nawożone nawozami wieloskładnikowymi zawierającymi makro- i mikroskładniki. Optymalna temperatura dla kiełkujących nasion to 20-25°C. Po wzejściu siewek temperaturę należy obniżyć do 15 – 18°C.

Rozsada potrzebna do obsadzenia 1 m² wymaga wysiania 2 – 3 g nasion. Jeśli do produkcji rozsady zużyte zostało więcej nasion, rozsada wymaga pikowania. Pikowana rozsada lepiej się przyjmuje i jest lepiej ukorzeniona, wzrost nasion jest ponadto silniejszy i bardziej wyrównany. Pikowanie należy wykonać przy pomocy specjalnego pikownika ogrodniczego, gdy na siewkach pojawią się liście właściwe. 

Pikujemy do palet lub  doniczek wypełnionych dobrej jakości podłożem wzbogaconym w odpowiednie składniki pokarmowe lub bezpośrednio do tunelu foliowego albo inspektu, w rozstawie 5 x 5 cm. Po pikowaniu należy na kilka dni podnieść temperaturę do ok. 20°C.

Sprawdź najpopularniejsze paletki w naszym sklepie

Zobacz wszystkie paletki strzałka

Sadzenie rozsady selera

Rozsadę selera sadzi się do gruntu od połowy maja do czerwca. Nie jest wskazane zarówno ani zbyt wczesne ani zbyt późne sadzenie.  Gotowa do posadzenia rozsada powinna mieć wykształconych kilka liści oraz system korzeniowy. 

Istotne jest, aby rozsady nie sadzić w ziemi zbyt głęboko. Selery korzeniowe sadzi się w rozstawie 40 x 20 cm, w zależności od odmiany. Nie należy zapominać o podlewaniu roślin. Ważne jest również odchwaszczanie i spulchnianie gleby. Zbiór selera jest możliwy od końca lata do nastania mrozów. 

>> Przeczytaj też: Jak uprawiać brokuły w ogrodzie

Nawożenie selera

Przed uprawą selera glebę należy odchwaścić i zastosować obornik. Obornik rozrzuca się już jesienią w ilości 3kg/m² zagonu. Przy pominięciu obornika, wiosną można zastosować kompost, należy jednak użyć go więcej, 5-7 kg/m² zagonu. Przed posadzeniem rozsady glebę można wzbogacić o nawóz azotowy mineralny. 

Seler jest rośliną wrażliwą na niedobór mikroelementów takich jak bor czy molibden. Ważne jest zatem używanie nawozu wieloskładnikowego z mikroelementami. 

Choroby selera

Największym niebezpieczeństwem w uprawie selera są nicienie glebowe, zwłaszcza szpilecznik baldasznik. Występowanie tego nicienia powodującego gnicie korzeni rośliny i może przyczyniać się do ogromnych strat w plonie selera. Na stanowiskach opanowanych przez nicienie, warto zastosować preparaty mikrobiologiczne ograniczające  ich populację   co dobrze jest rozpocząć już na etapie produkcji rozsady. 

Najczęściej natomiast występującą chorobą selera korzeniowego jest septorioza selera, choroba wywoływana przez grzyb Septoria apiicola. Pierwsze objawy porażenia   można zauważyć już na siewkach. Charakteryzuje się wystąpieniem  brunatno szarych plam na liścieniach i liściach, w obrębie których tworzą się następnie kuliste owocniki grzyba. Źródłem zakażenia septoriozą selera mogą być zainfekowane nasiona i resztki pożniwne, pozostałe w glebie. W przypadku pojawienia się septoriozy należy zaniechać uprawy selera przez następne trzy lata. Chore rośliny należy usunąć, a pozostałe spryskać fungicydem. 

Chwościk selera jest również chorobą wywoływaną przez grzyb (Cercospora apii). Źródłem choroby mogą być porażone nasiona i resztki roślinne pozostałe na zagonach. Chwościk selera przejawia się w postaci występowania na liściach nieregularnych, kanciastych plam, które stopniowo się powiększają. W przypadku pojawienia się tej choroby także należy zaniechać uprawy selera przez następne trzy lata.

Seler korzeniowy dotykany jest również chorobami o podłożu fizjologicznym:

  • Brak wapnia w fazie intensywnego wzrostu roślin: powoduje on usychanie liści oraz gnicie korzeni, w przypadku braku wapnia stosuje się nawożenie  saletrą. 
  • Niedobór boru: wywołuje on jasnozielone lub żółte zabarwienie liści selera, w takiej sytuacji stosuje się nawóz mineralny wieloskładnikowy. 
  • Niedobór molibdenu: powoduje pękanie liści u nasady, a także powstawanie brunatnych plam na korzeniach, w tym przypadku również należy zastosować nawóz wieloskładnikowy z mikroelementami.
  • Zgorzel liści sercowych selera: choroba ta uwidacznia się na brzegach blaszek liściowych. Liście i ogonki liściowe w dalszej konsekwencji brunatnieją i zamierają. Stosuje się wówczas nawozy wieloskładnikowe zawierające azot, potas i magnez.

Mimo, że seler jest rośliną wymagającą, warto spróbować jego uprawy choćby w niewielkiej ilości. Bogactwo witamin i związków mineralnych, a także właściwości prozdrowotne zachęcają do zakładania upraw selera na działkach i w przydomowych ogródkach. Choć seler wymaga uwagi oraz dużej dozy cierpliwości, niemniej przy zastosowaniu się do zasad jego uprawy, przede wszystkim zadbania o nawożenie i nawodnienie, powinno się uzyskać satysfakcjonujący plon. 

Seler korzeniowy Talar Kremowy 1g - Nasiona - W. Legutko

Zobacz wszystkie selery Zobacz w naszym sklepie - strzałka

 Joanna Maciejewska
Autorka artykułu
Ogród od dziecka był jej bliski. Dziś łączy pracę z przyjemnością obcowania z roślinami. Na co dzień specjalizuje się w uprawie warzyw. Wyższe wykształcenie specjalistyczne uzyskała studiując na kierunku rolnictwo na PWSZ w Lesznie i ogrodnictwo na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu.

Na skróty