Rododendron (różanecznik) – odmiany, sadzenie, uprawa, pielęgnacja

Rododendron odmiany

Sama nazwa „rhododendron” pochodzi z greki i oznacza drzewo różane. Chociaż i azalie, i różaneczniki stanowią jedną jednostkę taksonomiczną, to ze względu na ich liście zwykło dzielić się je właśnie na różaneczniki (grube, mięsiste liście, które podczas zimy pozostają na roślinie) oraz azalie, które to swoje miękkie liście zrzucają wraz z nadejściem chłodów.

Rodzaj rododendronów obejmuje blisko 1000, bardzo różniących się od siebie, gatunków – znajdziemy tu i miniaturowe, dwudziestocentymetrowe wersje, jak i drzewa dochodzące do trzydziestu metrów. W Polsce najczęściej spotykamy je pod postacią krzewów, zaś większość ogrodowych wersji tych roślin pochodzi z Azji. Jako ciekawostkę należy odnotować fakt, że Polska również ma jeden gatunek z naturalnym stanowiskiem w naszym kraju, jest to różanecznik żółty.

Oto krótka lista chętnie sadzonych roślin z bogatej rodziny rododendronów:

• Nova Zembla, odmiana która bardzo szybko, jak na różanecznik, rozrasta się,
• Herbsfreude z kolei to odmiana, na której kwiaty pojawiają się późno, są za to wielkie i okazałe,
• Mieszańce Forresta, to różaneczniki, które rosną bardzo szerokie, o pięknych, czerwonych kwiatach,
• Roseum Elegans z kolei ma ciemnoróżowe kwiaty i jest odporny na mrozy,
• Różanecznik Augustyna posiada piękne, niebieskie kwiaty; należy do dużych odmian różaneczników.

Jak widać wybór idealnego gatunku rododendrona do ogrodu, nie jest wcale taki prosty. Intrygujące kształty, piękne kolory, różne pory kwitnienia, a także różne wielkości sprawiają, że ciężko podjąć jednoznaczną decyzję co do tego, na który gatunek postawić. Jednak dzięki tak dużej różnorodności, sezon na kolory w ogrodzie może znacznie się wydłużyć.

Rododendron – stanowisko do uprawy

Wybór stanowiska uprawowego powinien być dobrze przemyślany, ponieważ późniejsze przesadzanie dorosłej rośliny może być kłopotliwe.

Rododendronom najlepiej jest zapewnić stanowisko zbliżone do naturalnego. Stanowisko pod uprawę rododendronów powinno być półcieniste, osłonięte od wiatru, dosyć wilgotne (bardzo dobrym pomysłem jest stworzenie w okolicy oczka wodnego), klimatem zbliżone do leśnego. Warto pamiętać, że różaneczniki doskonale rosną posadzone pod innymi gatunkami dającymi cień – może to być np. sosna pospolita.

Wymagania glebowe różanecznika są duże. Idealne podłoże powinno być kwaśne (w zbyt zasadowym roślina będzie żółknąć), to dlatego do uprawy ogrodowej zalecana jest ziemia do roślin kwaśnolubnych. Ponadto powinno być żyzne, wilgotne i o dużej przepuszczalności – wiele odmian rododendronów ma płytkie ukorzenienie, dlatego przenikanie wody i składników odżywczych z podłoża musi być ułatwione. Z racji tego, że ciężko trafić na glebę spełniającą wszystkie te wymagania, dobrym rozwiązaniem może być przygotowanie ziemi poprzez dodanie kompostu i obornika.

Jak sadzić rododendron

Pierwszym krokiem do posadzenia różanecznika jest odpowiednie przygotowanie gleby. W tym celu możemy wykopać otwór dopasowany do wielkości rośliny jaką chcemy posadzić, by następnie wypełnić go mieszanką torfu, kory sosnowej, piasku, ziemi ogrodowej, kompostu. Przygotowane otwory możemy także wypełnić gotową, sklepową mieszanką dedykowaną roślinom wrzosowatym. 

Do sadzenia najlepiej zabierać się wiosną, chociaż wczesnojesienne sadzenie również jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ roślina ładnie przyjmie się w nagrzanej przez lato ziemi. Minimalna odległość, którą należy zachować między kolejnymi roślinami, to 60 cm. Kupując sadzonkę rododendrona, upewnijmy się, jak duża może wyrosnąć roślina (czy jest to wersja najmniejsza, czy może całkiem pokaźny krzew) i na tej podstawie ustalmy rozstaw sadzonek. 

Przed posadzeniem sadzonki rododendrona w miejsce docelowe, warto jest rozluźnić pozbijane w bryle korzenie, poprzez namoczenie ich w wodzie. Tak przygotowaną roślinę umiejscawiamy w otworze (powinien być dwa razy szerszy i głębszy niż objętość bryły korzeniowej) i zasypujemy ziemią – co ważne, to górna część korzeni powinna lekko wystawać ponad poziom gleby. Możemy także lekko podsypać sadzonkę korą – zachowując odstęp od pnia.

>> Dododendron dobrze komponuje się z berberysami. Sprawdź: Jak uprawiać berberys w ogrodzie?

Rododendron – uprawa i pielęgnacja

Skoro mamy już posadzoną naszą pierwszą, skrupulatnie wybraną, sadzonkę rododendrona, powinniśmy zapoznać się ze sposobami pielęgnacji rośliny, by rosła zdrowa i okazała. Na jakie zabiegi warto zwrócić szczególną uwagę? 

Rododendron przycinanie

Na wiosnę powinno się przyciąć zaschnięte czy przemarznięte pędy. Jeżeli mamy starszy krzew, który stracił część dolnych liści, możemy pobudzić go do życia poprzez wycięcie wszystkich, nawet grubych, pędów. Dzięki temu zabiegowi po kilku tygodniach powinny się pojawić nowe gałązki. 

Jeżeli uznamy, że nasz krzew za mocno się rozrósł lub na przykład toruje drogę, np. wystaje na ścieżkę, możemy poprzycinać go do satysfakcjonujących rozmiarów – co istotne, to regularne nadawanie określonego kształtu wspomaga dalszy wzrost w oczekiwanym kierunku i formie. 

Nożyce ogrodowe proste IDEAL – Cellfast

Zobacz w sklepie

Równie ważne będzie przeprowadzenie cięcia pielęgnacyjnego polegającego na usunięciu przekwitniętych kwiatostanów.

Przed przystąpieniem do cięcia musimy być pewni, że nasza roślina jest już dobrze ukorzeniona. W przeciwnym wypadku zbyt mocno osłabiony rododendron nie wytworzy już nowych pędów.

Podlewanie rododendrona

Jak wspominaliśmy na początku, rododendrony lubią stanowiska wilgotne i idealnym rozwiązaniem jest zapewnienie im miejsca obok oczka wodnego. Nie zawsze jest to możliwe, toteż powinno się zwracać szczególną uwagę na podlewanie rośliny. Można się tu wspomóc systemami nawadniającymi, zawierającymi węża i zraszacz. Przykładem takiego produktu, który polecamy, jest zestaw BASIC wąż i akcesoria do podlewania CELLFAST.

Regularne podlewanie sadzonek jest niezwykle istotne w pierwszym roku od posadzenia. W okresie wiosennym i letnim, gdy nie padają obfite deszcze, powinno się podlewać rododendrony co dwa dni. Nie doprowadzajmy do tego, by gleba za mocno wyschła ale i unikajmy stania roślin w wodzie – płytki system korzeniowy rododendronów może prędko zgnić.

W czasie największych upałów podlewać rododendrony można nawet codziennie, natomiast w zimę nie jest to konieczne w ogóle, z wyjątkiem naprawdę słonecznych dni – wtedy możemy „symbolicznie” podlać roślinę. Dodatkowo można lekko opryskiwać, zraszać całą roślinę w czasie lata, jednak czyńmy to z uwagą, oszczędzając przy tym kwiatostany. 

Nawożenie rododendronów

Jako, że wymagania glebowe rododendronów są dość wysokie, należy dbać o utrzymanie stałej jakości gleby. Pomoże temu regularne nawożenie, ściółkowanie i mikoryzowanie podłoża. Jako nawóz sprawdzą się mieszanki stworzone dla roślin wrzosowatych, różaneczników, azalii. Nawozić rośliny rozpoczynamy w kwietniu, kończymy w lipcu – robimy to regularnie, by nie obciążać roślin dużymi dawkami składników odżywczych naraz. Szczególnie uważajmy z nawozami azotowymi – nie wolno podawać ich już w czerwcu, ponieważ roślina może nie przeżyć zimy.

Warto jest ściółkować rododendrony korą sosnową, a także stosować mikoryzowanie – w ogrodzie mikoryzę wprowadza się poprzez zastosowanie szczepionek mikoryzowych dla roślin wrzosowatych. 

Nawóz granulowany do rododendronów i azalii 1,2 kg – Agrecol

Zobacz w sklepie

Kiedy kwitnie rododendron?

Rododendrony kwitną w zależności od specyfiki danego gatunku, dzięki temu możemy zakupić kilka różnych odmian, które przez dużą część okresu wegetatywnego dadzą w ogrodzie piękne kwiaty. Poszczególne odmiany zaczynają kwitnąć od kwietnia do końca czerwca, chociaż zdarza się, że nawet w sierpniu pojawia się słabe kwitnienie. Wpływ na długość i obfitość kwitnienia ma oczywiście wybrany przez nas gatunek oraz odpowiednie dbanie o roślinę. Po przekwitnieniu powinniśmy pamiętać, by usunąć kwiatostany – pozostawione osłabią roślinę i spowodują słabsze kwitnienie w kolejnym sezonie. 

Rododendron a zima

Jeśli zależy nam na ograniczeniu ilości prac polegających na przygotowaniu rododendronów do przezimowania, to powinniśmy od początku wybierać odmiany, które lepiej znoszą spadki temperatur (np. Bolesław Chrobry, Hellikki czy Calsap).

Zanim nadejdą mrozy, powinniśmy obficie podlać rododendrony, ponieważ roślina, która zgromadzi więcej wody, lepiej przetrwa mrozy. Następnie przygotujmy okrywkę dla rododendronów i szczególną opieką otoczmy zwłaszcza młode rośliny. Do tego celu wykorzystajmy gałązki świerkowe oraz białą agrowłókninę czy też słomianego chochoła. Oprócz ocieplenia samej rośliny musimy także ochronić system korzeniowy.

Co prawda najlepszą ochroną jest pokrywa śniegu, jednak gdy takiej nie ma, możemy ziemię wokół rododendrona obsypać liśćmi, torfem lub korą.

>> Rododendron lubi towarzystwo tawułki. Poczytaj więcej: Tawułka Andersa – odmiana, wymagania, uprawa

Choroby i szkodniki rododendronów

Ostatnią rzeczą, która może spędzać sen z powiek początkującym ogrodnikom, są choroby rododendrona i szkodniki rododendrona.

Na rododendronach pojawić się mogą:

• Zgnilizna korzeniowa, powodowana przez grzyby; rozwija się na mokrym podłożu, gdy pojawi się, właściwie nie można uratować rośliny. Warto stosować profilaktycznie mieszanki grzybobójcze, by nie doprowadzić do pojawienia się zagrożenia.
• Opuchlak truskawkowiec ten szkodnik powoduje więdnięcie, a żeruje na korzeniach i liściach. W walce z nim pomocne będą opryski chemicznymi preparatami.
• Prześwietlik różanecznikowiec  jest odpowiedzialny za niszczenie, plamy i żółknięcie liści, a sposobem na wyeliminowanie jaj, a następnie larw tego owada, również są opryski, które należy regularnie powtarzać.
• Mszyce także mogą być zmorą ogrodników. Jednak zanim zastosujemy chemiczne środki, spróbujmy nie doprowadzić do pojawienia się ich na roślinie. Z mszycami pomoże poradzić sobie oprysk z mydłem potasowym o zapachu czosnku.

Jak widać, uprawa rododendronów jest zajęciem wymagającym zarówno wiedzy, jak i uwagi. Jednak przy odrobinie samozaparcia i stosowania się do porad z naszego artykułu, każdy może w swoim ogrodzie posadzić te piękne rośliny. Tym, co ujmuje w rododendronach, oprócz ich niewątpliwej urody, jest mnogość rozmiarów i kolorów oraz okresów kwitnienia. Przy odpowiedniej pielęgnacji będą rosły w naszych ogrodach wiele długich lat. Zachęcamy do podjęcia się opieki nad nimi, a także do śledzenia kolejnych odsłon naszego poradnika!

PS Innymi kwaśnolubnymi roślinami są hortensje, które pięknie prezentują się w ogrodzie i na balkonie, a przy tym są łatwe w uprawie. Poczytaj o nich więcej: Hortensja ogrodowa – odmiany, sadzenie, uprawa i przycinanie.