Pomidory – smaczne i zdrowe, do uprawy w ogrodzie i na balkonie. Jak o nie zadbać?
Luty w ogrodzie

Pomidory – smaczne i zdrowe, do uprawy w ogrodzie i na balkonie. Jak o nie zadbać?

Pomidor to król polskich działek i ogrodów – swoją popularność zawdzięcza nie tylko świetnym walorom smakowym, ale także łatwości, z jaką można go uprawiać. Pomidory są zdrowe, zawierają wiele witamin i soli mineralnych, a jednocześnie mają niski indeks glikemiczny i nie są kaloryczne. Można je jeść na surowo, w sałatkach, kanapkach, są podstawą wielu sosów, przetworów i oczywiście można z nich ugotować uwielbianą przez wielu zupę pomidorową. 

Pomidor polskie stoły podbił w nieco ponad sto lat – to na początku XX wieku zaczęto jeść pomidory. Początkowo był uznawany za roślinę ozdobną, dlatego choć dziś jest tak popularny, to nie pojawia się w przepisach na popularne dania uznawane za klasyki polskiej kuchni. Ale ponieważ można pomidory z powodzeniem uprawiać w doniczkach na balkonie, to wciąż może służyć także za ozdobę. 

Sprawdź najpopularniejsze pomidory w naszym sklepie

Zobacz wszystkie pomidory strzałka

Wartości odżywcze pomidorów

W 100 gramach pomidorów przeciętnie dostarczymy swojemu organizmowi ok. 5,2 gramów węglowodanów, niecały 1 gram białka i 0,5 grama tłuszczu[1]. Taka porcja będzie miała 1,2 grama błonnika i jedynie 29 kalorii. To oznacza, że pomidory są bardzo niskokalorycznym posiłkiem, a jednocześnie dostarczają bardzo dużo witamin i minerałów. 

Pomidory są bardzo ważnym źródłem potasu, witamin A i C oraz miedzi. Zawierają też silny przeciwutleniacz, likopen. Potas jest bardzo ważny dla funkcjonowania naszego organizmu – wpływa pozytywnie na pracę serca i pozostałych mięśni. Pomaga regulować ciśnienie krwi. Miedź, w odpowiednich ilościach, też jest ważna dla naszego zdrowia, ale i wyglądu – poprawia elastyczność i jędrność skóry. Witamina C poprawia naszą odporność, razem z miedzią wspomagają tworzenie kolagenu. Witamina A zawarta w pomidorach wpływa pozytywnie na wzrok, ale również wzmacnia włosy i paznokcie. 

Pomidory mają niski indeks glikemiczny, więc nie wpływają istotnie na wzrost stężenia glukozy we krwi. Oznacza to, że pomidory będą smaczną przekąską nie tylko dla osób zmagających się z cukrzycą, ale ogólnie dla wszystkich, którzy chcą zdrowo się odżywiać. 

Nie wszyscy jednak powinni po pomidory sięgać rano, na czczo – substancje w nich zawarte podwyższają poziom kwasu żołądkowego, co może mieć przykre konsekwencje dla osób cierpiących na refluks. Mimo tego pomidory spokojnie można (i warto!) jeść codziennie, w różnych potrawach i na różne sposoby. Nie wspominając, że najlepiej uprawiać je samodzielnie, w domu bądź ogrodzie.

Odmiany pomidorów

Pomidory występują w bardzo wielu różnych odmianach. Możemy wybierać spośród owoców pomidorów większych, mniejszych, słodszych i mniej słodkich, różniących się kształtem czy kolorami. 

Pod kątem sadzenia i uprawy pomidorów rozmiar ma znaczenie, ponieważ np. na balkonie, gdy mamy niewiele miejsca, może być nam łatwiej pielęgnować rośliny nieco mniejsze, na przykład tzw. pomidory karłowe, które mogą mieć wysokość krzaczka między 30 a 70 cm, w odróżnieniu od  odmian pomidorów wysokich, które rosną na wysokość np. 1,5 m (a niektóre mogą osiągać nawet 3 m wysokości). 

Podział odmian pomidorów

Według wielkości owoców pomidory dzielą się na:

  • drobnoowocowe (np. koktajlowe), 
  • średnioowocowe (np. śliwkowe), 
  • wielkoowocowe (np. malinowe), 

Według kształtu możemy dzielić odmiany na pomidory okrągłe, podłużne lub o nieco nieregularnych kształtach – np. bawole serce.

Możemy też wybierać według kolorów: 

  • czerwone – większość pomidorów, 
  • żółte – są nieco słodsze, zawierają więcej cukru, ale też więcej witaminy C. Kolor sprawia, że sałatki są nie tylko smaczne, ale mogą też apetyczniej wyglądać, 
  • malinowe – delikatne i nieco słodsze od czerwonych, więc cieszą się dużą popularnością,
  • w paski – tzw. Pomidory tygrysie – niektóre pomidory mają kolor niejednolity, są czerwone lub żółte w charakterystyczne pasy. Te odmiany są zwykle lekko kwaskowate, mniej słodkie, więc świetnie nadają się do potraw na słono, 
  • zielone – pomidory można przyrządzić nawet wtedy, kiedy są jeszcze zielone – czyli niedojrzałe. Najpopularniejsze są smażone, zielone pomidory z czosnkiem (ta potrawa doczekała się zresztą upamiętnienia w formie tytułu książki znanej amerykańskiej pisarki, Fannie Flag). 

Pomidory bywają też w kolorze czekoladowym czy nawet czarnym – ale to rzadko występujące odmiany, najczęściej spotykane to te w kolorach od żółtego do czerwonego. 

Pomidor gruntowy wysoki Yellow Pearshaped Żółty 0,2g - Nasiona - W. Legutko

Zobacz wszystkie pomidory Zobacz w naszym sklepie - strzałka

 W ostatnim czasie najbardziej preferowanymi odmianami są te o owocach w typie:

  • pomidorów koktajlowych – małe, czerwone pomidorki, które są idealne na przekąskę czy do sałatki, 
  • pomidorów  śliwkowych – nazwa nawiązuje do ich kształtu, są niewielkie i bardziej przypominają czerwone śliwki niż okrągłe pomidory, ale są smaczne i popularne, szczególnie jeśli chodzi o materiał na przetwory, 
  • pomidorów  malinowych – duże owoce, mięsiste, zawierają często mniej ziaren, za to mają gruby miąższ, świetnie nadają się na kanapki, ale także do zup czy sosów. 

Jeśli chodzi o sposób uprawy i wielkość  roślin, możemy mieć do czynienia z  odmianami: 

  • wysokorosnącymi –  przy tych odmianach potrzebna jest regularna pielęgnacja polegająca na uszczykiwaniu pędów bocznych I palikowaniu. Zgodnie z nazwą, mogą osiągnąć dość dużą wysokość, zdarza się, że będzie to nawet do 3 metrów. Takie odmiany warto pielęgnować w ogrodzie lub w szklarni.
  • samokończącymi – w przeciwieństwie do wysokorosnących, te pomidory osiągają określoną wysokość, po czym pędy już się tak dynamicznie nie rozwijają. Wśród tych odmian będą właśnie wcześniej wspomniane pomidory karłowe. 

Pod względem giętkości łodygi można pomidory podzielić na: 

  • sztywnołodygowe – rosną w taki sposób, że teoretycznie nie wymagają zapewnienia im  podpór w postaci drewnianych  palików czy kratek (ale i tak warto się im przyglądać, ponieważ przy dużych i ciężkich owocach palikowanie może się przydać), 
  • wiotkołodygowe – charakteryzujące się wiotkimi, delikatnymi pędami, które będą wymagały podparcia w postaci palików kratek i sznurów . Możemy też  roślinę posadzić w taki sposób, żeby pędy były łagodnie przewieszone przez donicę,  do tego celu są odmiany dedykowane do pojemników.

Odmiany pomidorów, które z powodzeniem można uprawiać na balkonie: 

nazwa produktu

Pomidor Betalux Czerwony 0,2g BIO - Nasiona - W. Legutko

Jak długo rosną pomidory?

To, jak długo będziemy czekać od czasu wysiewu ziaren do zbiorów, również zależy od odmiany pomidorów. Wyróżniamy: 

  • pomidory bardzo wczesne – owocują już po 95 do 105 dni po wysiewie, 
  • wczesne – czas oczekiwania na owoce to od 105 do 115 dni,
  • średnio wczesne – pomidory są dojrzałe po 116 do 135 dniach, 
  • późne – na te trzeba czekać ponad 130 dni. 

Okres, który wskazuje, kiedy możemy się spodziewać owoców, jest nazywany okresem wegetacji. Przy kupowaniu nasion pomidorów warto zwrócić uwagę na tę informację, ale trzeba też pamiętać, że może być ona różnie liczona – niektórzy producenci wskazują okres wegetacji jako czas od wysiewu nasion po uzyskanie owoców, ale inni za początek uznają sadzenie do gruntu (które jest kilka tygodni później). 

Jeśli zdarzy nam się zerwać  owoce, które jeszcze nie całkiem dojrzały, możemy odstawić je na jakiś czas w ciepłym miejscu i poczekać, aż całkiem dojrzeją. Ten proces możemy przyspieszyć, dokładając do pomidorów jabłko – te owoce wydzielają etylen, który przyspiesza dojrzewanie pomidorów. 

Kiedy i jak sadzić pomidory?

Jeśli chcemy się cieszyć smakiem pomidorów z własnego ogrodu czy balkonu, o sadzeniu roślin musimy pomyśleć już na początku roku. Czas na wysiew nasion mamy od końcówki lutego do końca marca. 

Przygotowanie rozsady pomidora składa się z kilku etapów. Pierwszym jest wysiew nasion do paletek. Pomidor jest rośliną ciepłolubną, dlatego wysiew i produkcję rozsady przeprowadzamy w pomieszczeniu. Musimy zapewnić odpowiednią temperaturę, wilgotność podłoża oraz dobre oświetlenie. Gdy rośliny osiągną dwa liście właściwe rozpikowujemy siewki do osobnych pojemników.

>> Dowiedz się więcej: Jak sadzić pomidory? Poradnik

zestaw do rozsad pomidorów

Zestaw MIX warzyw do przygotowania rozsad

Po kilku tygodniach, gdy staną się mocne i znacznie urosną, powinniśmy zacząć proces hartowania. Polega on na przyzwyczajaniu roślin do warunków panujących na zewnątrz. Po zahartowaniu w połowie maja rośliny są gotowe do wysadzania na miejsce stałe do gruntu lub w donicach na tarasie czy balkonie.

[1] “Dieta dobrych produktów”, Ewa Bednarczyk-Witoszek, Wydawnictwo KOS, 2013

 Joanna Maciejewska
Autorka artykułu
Ogród od dziecka był jej bliski. Dziś łączy pracę z przyjemnością obcowania z roślinami. Na co dzień specjalizuje się w uprawie warzyw. Wyższe wykształcenie specjalistyczne uzyskała studiując na kierunku rolnictwo na PWSZ w Lesznie i ogrodnictwo na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu.

Na skróty