Pigwa – odmiany, uprawa, przycinanie, choroby

Pigwa pospolita nie jest w Polsce owocem najpopularniejszym. Niekiedy, widząc owoce pigwy w warzywniaku lub na bazarze, niektóre osoby zastanawiają się nad tym, czym są te dziwne ni to gruszki, ni to jabłka. Owoce pigwy powoli zyskują jednak uznanie, na które w pełni zasługują.  Posiadają bowiem cenne właściwości prozdrowotne a zrobione z nich przetwory smakują doskonale. jak uprawiać pigwę? Sprawdzamy!

Czym różni się pigwa od pigwowca? 

Powszechne myślenie, że pigwowiec to drzewo, którego owocem jest pigwa, jest błędne. Obie rośliny pochodzą co prawda ze wspólnej rodziny różowatych, pigwowiec jednak jest krzewem, pigwa pospolita natomiast krzewem lub niewielkim drzewem. Rośliny te różnią się głównie wielkością owoców i ich smakiem, ale także wymaganiami uprawowymi. 

Pigwowiec

Jest dorastającym do 1 – 2 m krzewem owocowym, którego kwiaty mają kolor pomarańczowy lub łososiowy, gęste gałęzie natomiast wyraźnie rozchodzą się na boki. 

Kwiaty pigwowca rozwijają się już na przełomie marca i kwietnia, pokrywając niekiedy całe gałązki rośliny. Ze względu na swoją dekoracyjność, pigwowiec jest krzewem często zasadzanym w ogrodach czy parkach. Pigwowiec jest rośliną o minimalnych wymaganiach uprawowych. Docenia ciepłe i słoneczne stanowisko, ale dobrze radzi sobie także w półcieniu. Rośnie na każdej przepuszczalnej glebie. Pigwowiec jest odporny zarówno na mróz, jak i na suszę. Owoce pigwowca są dużo mniejsze od owoców pigwy, przypominają wielkością morelę. 

Pigwa pospolita

To niewielkie drzewko lub krzew owocowy. Jej listki są koloru ciemnozielonego z meszkiem po spodniej stronie, pojedyncze kwiaty pigwy natomiast mają barwę białą lub jasnoróżową. Roślina ta kwitnie od maja do czerwca, a jej owoce są dojrzałe około połowy października.

Pigwa ma płytki system korzeniowy, w związku z czym jest rośliną o dość dużych wymaganiach uprawowych, głównie w zakresie żyzności i wilgotności gleby, a także nasłonecznienia stanowiska. Pigwa, w przeciwieństwie do pigwowca, nie jest rośliną odporną na mróz, zimą zatem należy ją okryć. Owoce pigwy mają wielkość jabłka lub gruszki i przypominają je również kształtem. Zarówno owoce pigwy, jak i pigwowca są jadalne. 

>> Dowiedz się, jak dbać o drzewka owocowe

Odmiany pigwy

Odmiany pigwy pospolitej różnią się pomiędzy sobą wyglądem, sposobem uprawy, podatnością na niską temperaturę i suszę oraz choroby, a także terminem zbierania owoców.

Wyróżnia się następujące odmiany pigwy:

  • pigwa wielkoowocowa Bereczki: owoce tej odmiany pochodzenia węgierskiego dojrzewają w drugiej połowie października i mają gruszkowaty kształt. Owoce są duże, średnio soczyste i słodko-kwaskowate. Odmiana ta jest silna i odporna na choroby oraz szkodniki. 
  • pigwa wielkoowocowa Champion: odmiana ta pochodzi z New Jersey. Owoce jej są duże i gruszkowate, pokrywa je żółta lub złota skórka, miąższ jest natomiast jasny i ma wyraźny, przyjemny zapach. Owoce dojrzewają w drugiej połowie października. Odmiana ta cechuje się słabą wytrzymałością na mróz i zarazę ogniową.
  • pigwa wielkoowocowa Konstantynopol: odmiana ta wywodzi się z Turcji, ale spotyka się ją również w Rumunii i Mołdawii. Przypominające kształtem jabłka owoce wyróżnia nieregularna, pofałdowana powierzchnia. Miąższ ich jest kwaskowato-słodki, delikatny i średnio soczysty. Pigwa tej odmiany ma duże wymagania co do gleby i stanowiska, jest też stosunkowo odporna na niską temperaturę i suszę. 
  • pigwa wielkoowocowa Portugalia: odmiana ta występuje we Francji, Włoszech i Austrii. Jej owoce przypominają średniej wielkości nieco wydłużone gruszki. Pigwa tej odmiany jest bardzo wrażliwa na mróz, a na suszę reaguje zatrzymaniem wzrostu i zrzuceniem zawiązków. 
  • pigwa wielkoowocowa Lescovar: odmiana ta pochodzi z Serbii. Jej duże owoce o złotej skórce przypominają z wyglądu jabłka, a ich miąższ jest soczysty i kwaskowaty. Odmiana Lescovar jest odporna na warunki atmosferyczne, za to podatna na zarazę ogniową.
  • pigwa wielkoowocowa Vranja: pigwa ta posiada największe spośród wszystkich odmian owoce o gruszkowatym kształcie. Skórka ich jest złocista a miąższ żółty. Odmiana ta jest wrażliwa na przymrozki. 
  • pigwa wielkoowocowa z Mołdawii: owoce tej odmiany nieznanego pochodzenia są duże, mają kulisty kształt i żółtą skórkę. Miąższ jest natomiast zwarty i kruchy. Odmiana ta jest wrażliwa na mróz, a także podatna na zarazę ogniową.

pigowiec

Pigwowiec japoński - W. Legutko

Jak uprawiać pigwę?

Pigwa pospolita jest wymagającą rośliną. Najlepszym klimatem do jej uprawy, jest klimat ciepły, w którym roślina nie jest narażona na przymrozki. Jednak przy zastosowaniu zabezpieczenia pigwy przed niską temperaturą, jej uprawa uda się także w naszym klimacie. 

Gleba, na której pigwa pospolita rośnie najlepiej powinna być wilgotna, żyzna i przepuszczalna, o odczynie lekko kwaśnym (pH 5,9-6,5). Nie należy uprawiać tej rośliny na glebach zasadowych, gdyż grozi to zahamowaniem wzrostu i żółknięciem liści. Ważne jest również, aby gleba nie była zbyt mokra. Wybierając stanowisko do posadzenia pigwy, należy zwrócić uwagę na to, aby było to miejsce nasłonecznione, a także osłonięte od wiatru. 

Pigwa jest wrażliwa na mróz, zatem przed zimą warto wokół jej pnia usypać z ziemi kopczyk zabezpieczający roślinę przed przemarznięciem korzeni. Dobrze jest też wykorzystać agrowłókninę.

Sadzenie pigwy

Najlepszą porą na sadzenie pigwy pospolitej jest wiosna. Należy pamiętać, że konary krzewu lub drzewka rozrastają się dość szybko i aby nie zasłaniały słońca innym roślinom, dobrze zostawić wokół sporo miejsca. Po wykopaniu dołka szpadlem należy umieścić sadzonkę pigwy na głębokości takiej, w jakiej znajdowała się w doniczce.

Trzeba pamiętać o tym, aby roślinę oprzeć na paliku, który ją ustabilizuje, ponieważ jej system korzeniowy nie jest dobrze rozbudowany. Utrzymujący pigwę w pionowej pozycji palik najlepiej usunąć dopiero po kilku latach, gdy pigwa się dobrze ukorzeni.

Wkopaną sadzonkę pigwy należy dobrze podlać oraz obsypać dookoła obornikiem lub kompostem. Zalecana rozstawa roślin w sadach to 2 x 4,5 do 2,5 x 5,0 m.

narzędzia do pielęgnacji drzew i krzewów owocowych

Zestaw narzędzi pielęgnacyjnych do drzew i krzewów

Nawożenie pigwy

Pigwa pospolita nie potrzebuje corocznego nawożenia. W przypadku tej rośliny warto stosować nawozy potasowe i fosforowe, unikać natomiast zawierających azot, opóźnia on bowiem owocowanie pigwy. Nawóz stosuje się średnio co dwa lata, ale częstotliwość zależy od rodzaju gleby. Nawóz należy rozsypywać tak, aby nie omijać rozbudowanego systemu korzeniowego pigwy. 

>> Sprawdź dostępne w Plantet nawozy do drzew i krzewów owocowych

Podlewanie pigwy

Młode sadzonki pigwy wymagają częstego podlewania, starszej, owocującej już roślinie wystarczy 4 – 5 podlewań w sezonie. Pierwszy raz przed rozwojem kwiatów, drugi podczas kwitnienia, trzeci, kiedy zaczną rosnąć nowe pędy i czwarty, w czasie rozwoju owoców.

Przycinanie pigwy

Pigwa pospolita, w odróżnieniu od jabłoni czy gruszy nie wymaga dużego przycinania, należy jedynie co dwa – trzy lata przycinać koronę krzewu lub drzewka pigwy. Jest to jednak bardzo ważna czynność, ponieważ przycinanie powoduje pojawienie się wielu gałązek z pąkiem kwiatostanowym.

Ważne jest, aby koronę przyciąć w sposób prawidłowy. W pierwszych latach po posadzeniu rośliny, przycięciem formuje się koronę drzewa lub krzewu pigwy, w kolejnych latach służy ono usuwaniu chorych i zeschniętych gałęzi. Przycinania dokonywać należy na wiosnę. Idealnie sprawdzi się sekator kowadełkowy IDEAL    

Rozmnażanie pigwy

Rozmnażanie pigwy następuje poprzez ukorzenianie sadzonek, odkłady, odrosty korzeniowe albo – najprostszy ze sposobów – z nasion. Nasiona pigwy uzyskać można z dojrzałych owoców zebranych maksymalnie cztery tygodnie wcześniej. Umyte i wysuszone nasiona mają zdolność kiełkowania przez około 6 miesięcy, najlepiej jednak wysiać je przed nadejściem zimy.

Nasiona pigwy wysiewa się do gruntu na głębokości ok 20 – 30 mm w odstępach co ok. 20 cm. Grunt po wysianiu należy przykryć ściółką. Rozmnażanie przez odrosty korzeniowe następuje z wyselekcjonowanych, największych odrostów. Ich wysokość powinna mieć ok. 15 – 20 cm, a średnica łodygi powyżej 0,5 cm.

Sadzonki pędowe przygotowuje się w czerwcu. Sadzonki posiadające 2 – 3 węzły umieszcza się w podłożu stanowiącym mieszankę torfu i piasku. Ukorzeniają się one po 4 – 6 tygodniach. Do rozmnażania przez odkłady wykorzystuje się odkłady poziome albo łukowate. W przypadku odkładów poziomych w glebie umieszcza się cały pęd oprócz wierzchołka, w przypadku odkładów łukowatych przysypuje się ziemią jedynie środek. Pędy oddziela się od macierzystej rośliny po osiągnięciu przez nie wysokości 15 – 20 cm. Należy je wówczas zasadzić. 

Kiedy zrywać pigwę?

Dojrzałość owoców pigwy pospolitej można rozpoznać po kolorze ich skórki. Staje się ona wówczas złocista, tracąc przy tym pokrywający ją meszek. Pigwę zbiera się z reguły w połowie października, ale zależne jest to od odmiany pigwy. Nie należy spieszyć się ze zrywaniem owoców, im dłużej przebywają one na słońcu, tym większy jest ich aromat. Owoce należy jednak zebrać przed pojawieniem się przymrozków. 

>> Poczytaj też o miechunce peruwiańskiej - innym ciekawym krzaku owocowym

Choroby pigwy

Choroby pigwy pospolitej są tymi samymi chorobami, jakie dotykają grusze. Na obu rodzajach drzew żerują ponadto takie same szkodniki. Pigwa pospolita jest rośliną bardzo wrażliwą na bakteryjną zarazę ogniową. Jest to choroba o bardzo gwałtownym przebiegu, który prowadzi do zamierania liści, a czasem również całej rośliny. Zarażone pędy pigwy powinny zostać wycięte do ok. 15 cm poniżej miejsca infekcji. Pigwę może też porażać monilioza, brunatna plamistość liści czy mączniak.

Pomimo, że pigwa należy do wymagających roślin, uprawa jej nie jest trudna. Ważne jest, aby przed rozpoczęciem uprawy dowiedzieć się na jej temat najważniejszych rzeczy i zastosować się do porad specjalistów. Pigwa nie owocuje od razu, zatem im szybciej się ją zasadzi, tym szybciej będzie można zebrać owoce.

Zachęcamy do zapoznania się z pozostałymi artykułami na naszym portalu. Mamy nadzieję, że zachęcą Was one do założenia własnej uprawy pigwy lub innych owoców i warzyw. 


Dorota Kowalska
Autorka artykułu
Doświadczony ogrodnik, który nie tylko może pochwalić się ukończonymi studiami na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, ale też licznymi realizacjami dla przyjaciół i rodziny. Zajmuje się roślinami ozdobnymi, które namiętnie produkuje, uprawia, rozsadza i pielęgnuje. Z prostego kwiatu jest w stanie wyczarować zachwycającą kompozycję, a pod jej opieką nawet najbardziej marne przypadki odzyskują pełnię swojego piękna.