Lilie ogrodowe – odmiany, wymagania, uprawa, pielęgnacja, choroby

Spośród dziesiątek kwitnących w polskich ogrodach roślin, na piedestał wynieść należy wyjątkową, niepowtarzalną i okazałą lilię ogrodową. Ta, niegdyś zapomniana roślina, przeżywa dziś prawdziwy renesans. Dzięki swoim ogromnym i wielobarwnym kwiatom jest prawdziwą perełką w każdym ogrodzie, a po ścięciu ma bardzo szerokie zastosowanie we florystyce. 

Lilie odmiany 

Przez rosnącą popularność lilii ogrodowej hodowcy uzyskują coraz więcej ich odmian i wersji barwnych, dlatego w celu usystematyzowania, warto podzielić lilie na 9 głównych grup:

  • Lilie orientalne to grupa roślin stosunkowo trudnych w uprawie i wymagających doświadczenia hodowcy. Wywodzą się głównie z gatunków pochodzących z Japonii. Ich kwitnienie przypada na końcówkę lata (sierpień). Mają przepiękne, okazałe kwiaty i uznawane są na najładniejsze spośród lilii, jednak są mało odporne na niskie temperatury i deszcz (nawet ten ciepły, letni), przez co mogą zostać uznane za niewdzięczne i problematyczne.
  • Lilie azjatyckie to najliczniejsza i najbardziej popularna grupa tychże roślin. Kwitną niemalże większość lata, ciesząc oko  wieloma odmianami barwnymi. W przeciwieństwie do swojej orientalnej siostry lilia azjatycka jest wyjątkowo odporna na warunki atmosferyczne, niestraszne jej delikatne chłody czy też letni deszcz. Co ciekawe, z powodzeniem można ją przezimować w gruncie, co jeszcze bardziej zachęca hodowców do wyboru akurat tej odmiany.
  • Lilie amerykańskie w warunkach polskich nie należą do najłatwiejszych w uprawie. Wymagają kwaśnego podłoża, nie lubią bezpośredniej ekspozycji na słońce. Na domiar złego, nie mają tak okazałych i efektownych kwiatów, jak ich dalekowschodnie siostry, co może początkowo zniechęcać do ich uprawy początkujących i mniej doświadczonych ogrodników. To jednak duży błąd, ponieważ w tej grupie znajduje się bardzo dużo ciekawych i oryginalnych odmian, jak np. lilia lamparcia, w której nie sposób się nie zakochać.
  • Lilie trąbkowe mają wyjątkowo okazałe i przepięknie pachnące kwiaty. Wyglądem przypominają długi kielich, który przy odpowiednich warunkach uprawy osiąga imponujące rozmiary. To idealna opcja dla miłośników niesztampowych rozwiązań w ogrodzie. Lilia trąbkowa przyciąga swoją odmiennością, w każdym ogrodzie stworzy niesamowity, oryginalny klimat.
  • Lilie po skrzyżowaniu Martagon i Hansonii nie lubią bezpośredniej ekspozycji na słońce, warto więc zadbać, aby ich stanowisko było lekko zacienione. Przy zachowaniu odpowiednich warunków uprawy (uwielbiają zasadowe podłoże) odwdzięczą się silnymi, wielobarwnymi kwiatami. Wprawdzie nie są zbyt okazałe i mają długie szypułki, są jednak wyjątkową ozdobą ogrodów i warto dać im szansę.
  • Lilie po skrzyżowaniu Candidum i Chalcedonicum to rzadko uprawiana w naszym klimacie grupa lilii. Ich uprawa i pielęgnacja są bardzo trudne i wymagają od ogrodnika dużego doświadczenia i wprawy. Potrzebują mocno nasłonecznionego stanowiska i alkalicznej gleby, są mało odporne na  trudne warunki atmosferyczne i nie wybaczają błędów. Nie sięgajcie po nie na początku swojej przygody z liliami, ponieważ możecie się łatwo zrazić.
  • Lilie po skrzyżowaniu Longiflorum i Formosanum nie sposób pomylić z innymi odmianami. Ich kwiaty to charakterystyczne, bardzo długie, białe trąbki. Niestety są mało odporne na niskie temperatury, przez co w naszym klimacie nie można ich zimować w gruncie.
  • Inne mieszańce to grupa powstała na skutek krzyżowania odmian odległych gatunków. To rośliny z reguły odporne na niskie temperatury.
  • Pozostałe odmiany to po prostu rośliny, których nie można zaliczyć do żadnej z powyżej wymienionych grup lilii.

jaskier

Lilia azjatycka Rosella's Dream białoróżowy 1 szt. - W. Legutko

Lilie – stanowisko i wymagania

Chociaż pochodzą z Azji, w której panuje klimat zgoła odmienny od europejskiego, lilie na dobre zadomowiły się i w naszych ogródkach. Przy odpowiednio zachowanych warunkach odnajdują się świetnie w polskim klimacie. Wystarczy zakupić cebule lilii od sprawdzonego dostawcy i możemy przystąpć do ich uprawy.

Dla większości gatunków lilii idealne będzie stanowisko osłonięte od wiatru, ciepłe, dość dobrze nasłonecznione stanowisko. Bardzo istotne jest również podłoże, w jakim są posadzone. Ziemia musi być żyzna, mocno przepuszczalna i przewiewna. Należy pamiętać, aby lilie miały stały dostęp do wody, jednak nie mogą mieć za mokro – w tym wypadku dobrym rozwiązaniem będzie posadzenie rośliny na delikatnym wzniesieniu, aby zapewnić skuteczny odpływ wody.

WskazówkaWiększość gatunków lilii najlepiej odnajduje się w ziemi o odczynie kwaśnym, natomiast lilia biała i mieszańce azjatyckie wolą odczyn zasadowy. 

Sadzenie lilii

Większość gatunków lilii można z powodzeniem sadzić wczesną wiosną. Przy sprzyjającej pogodzie gatunki odporne na mróz można wsadzać do gruntu już w marcu, jednak z uwagi na kapryśność pogody warto poczekać z tym do kwietnia, a nawet początku maja, zwłaszcza w przypadku gatunków nienadających się do zimowania. Nawet jedna chłodniejsza noc może doprowadzić bowiem do katastrofalnych skutków, więc pośpiech nie jest tu dobrym doradcą. Oprócz tego warto zadbać o odpowiednie narzędzia do sadzenia, np. niezbędnik ogrodnika, zawierający m.in. motyczkę, łopatkę i pikownik.

Sadzenie lilii można z powodzeniem przełożyć także na jesień (tu mowa oczywiście  o gatunkach mrozoodpornych). Najlepszą porą będzie przełom września i października, dzięki czemu tak zasadzone rośliny zdążą się jeszcze dobrze ukorzenić przed nadchodzącym mrozem. Posadzone w ten sposób lilie należy zabezpieczyć przed zimą pokryciem z torfu lub kory. Warto dodatkowo zabezpieczyć je liśćmi i słomą, dzięki czemu bez problemu przetrwają mrozy.

Lilie – uprawa


Nie bez powodu lilie od lat cieszą się opinią kapryśnych i trudnych w uprawie roślin. Niedoświadczonym ogrodnikom może być niezwykle trudno opiekować się liliami i uzyskiwać satysfakcjonujące efekty. Nie warto się jednak zrażać, bo podjęty trud zostanie wynagrodzony przepięknymi kwiatami, które staną się ozdobą każdego ogrodu. 

Podlewanie

Lilie potrzebują stałego dostępu do wody. Nie lubią być przesuszane, ale też nie tolerują przelewania. Ich cebule dość szybko zgniją, jeśli będą stały w wodzie. Warto więc zadbać o to, aby gleba była dobrze przepuszczalna. Najlepszym rozwiązaniem będzie posadzenie lilii na delikatnym wzniesieniu, co zapewni regularny odpływ nadmiaru wody.

Ściółkowanie

Ten często niedoceniany zabieg idealnie sprawdza się w przypadku uprawy lilii ogrodowej. Zabieg pozwala utrzymać odpowiednią wilgotność gleby i strukturę podłoża, zapobiega też zachwaszczeniu, chroni roślinę przed nadmiernym przegrzaniem, a także zwiększa żyzność gleby. Ściółkować można zarówno najpopularniejszym torfem, jak i liśćmi, kompostem, korą czy skoszoną trawą.

Nawożenie

Ze względu na dość intensywny rozwój i wzrost lilii, warto zasilać ją wieloskładnikowymi nawozami mineralnymi. Można zacząć już wczesną wiosną, aż do końca lipca. Nawożone lilie chętnie odwdzięczają się pięknymi, silnymi i okazałymi kwiatostanami. Po okresie kwitnienia nie należy już zasilać lilii, a przekwitnięte kwiaty warto usuwać z pędów, dzięki czemu roślina będzie mogła skupić się na rozwijaniu cebul.

Odchwaszczanie

Większość roślin ogrodowych nie czuje się komfortowo w towarzystwie natrętnych chwastów. Wszak zabierają im miejsce, niezbędne światło, wodę czy składniki pokarmowe. Nierzadko prowadzą do całkowitego obumarcia rośliny, którą otoczyły. Lilie nie są w tym przypadku wyjątkiem, również źle tolerują sąsiedztwo chwastów, warto więc regularnie usuwać je spod sadzonek od razu, kiedy zauważymy ich obecność. Należy robić to ostrożnie i dokładnie, ponieważ łatwo mechanicznie uszkodzić cebulę lilii.

Okrywanie lilii na zimę

Zima to trudny okres dla wrażliwych na warunki atmosferyczne lilii, warto więc dobrze przygotować je do zimy w ogrodzie. Gatunki mrozoodporne, po odpowiednim zabezpieczeniu, powinny bez problemu przetrwać ten okres. Najprostszym sposobem będzie okrycie gleby ściółką, suchymi liśćmi, torfem lub korą. Warto jednak pamiętać, że cebulki lilii nie lubią pozostawać zbyt długo w tym samym miejscu, dlatego warto co 2-3 lata je wykopać, oczyścić, skrócić korzenie i ponownie wsadzić w innym miejscu.

Gatunki wrażliwe na mróz (np. lilie orientalne) warto wykopać już na przełomie września i października, następnie należy dokładnie oczyścić cebulę i umieścić w naturalnym, przepuszczalnym podłożu (np. ażurowa skrzynka lub worek jutowy), przysypać torfem i przechowywać w temperaturze od 4 do 10 stopni. Tak zabezpieczona cebulka z powodzeniem przetrwa zimę.

Ważne Oczyszczone cebulki przed zimowaniem warto zabezpieczyć preparatem grzybobójczym.

Przesadzanie lilii

Zbyt gęsto rozrośnięte, słabo rozwijające się w dotychczasowej glebie, lub po prostu niepasujące wizualnie w aktualnym miejscu lilie mogą być z powodzeniem przesadzone w inne, właściwe już stanowisko w ogrodzie. Warto jednak odpowiednio się do tego przygotować. Przede wszystkim pora: należy pamiętać o tym, aby przesadzać lilię już po okresie kwitnienia, najlepiej na przełomie sierpnia i września. Warto również wybrać słoneczny, bezwietrzny dzień. Po wykopaniu cebule należy oddzielić i wyczyścić. W ciągu kilku dni cebule powinny być wsadzone w nowe miejsce, aby zdążyły rozwinąć system korzeniowy przed pierwszymi przymrozkami.

Rozmnażanie lilii

Lilie ogrodowe można z powodzeniem rozmnażać. Najlepszą porą będzie okres po kwitnieniu (przełom lata i jesieni), natomiast najlepszą metodą rozmnażania jest używanie tzw. cebulek przybyszowych, które tworzą się na podziemnej części rośliny lub cebulek powietrznych, pojawiających się pomiędzy liśćmi. Oddzielone od rośliny cebulki umieszcza się w donicach z wilgotnym, średnio przepuszczalnym podłożem. Gatunki mrozoodporne można wsadzić do ziemi na przełomie września i października, warto jednak poczekać z tym do wiosny tak jak w przypadku cebul gatunków nietolerujących niskich temperatur.

Inną, mniej popularną metodą rozmnażania lilii jest oddzielanie łusek od cebuli matecznej  tak, aby zawierały kawałek piętki, z której wytworzą cebulę przybyszową. Tę czynność również wykonujemy na przełomie lata i jesieni. Uzyskane w ten sposób łuski należy potraktować preparatem grzybobójczym, następnie zaś umieścić w donicy wypełnionej perlitem, torfem i grubym piaskiem. Tak przygotowane sadzonki należy przechowywać w temperaturze około 21 stopni, w zacienionym miejscu, następnie po upływie dwóch miesięcy należy przenieść je na chłodniejsze stanowisko.

Nowo powstałych roślin nie wsadza się do gruntu, przez minimum rok muszą jeszcze pozostać w donicach.

Ostatnią, najtrudniejszą i najbardziej pracochłonną metodą rozmnażania lilii jest ich uprawa z nasion. Nasiona należy wysiać do skrzynek wczesną wiosną. Po wypuszczeniu drugiego liścia należy wykonać rozsadę. Uzyskane w ten sposób sadzonki można wsadzać do gruntu dopiero jesienią, natomiast gatunki nieodporne na mróz warto przetrzymać jeszcze do kolejnej wiosny.

Lilie w doniczce

Lilie z powodzeniem można również uprawiać w donicy. W tym wypadku obowiązują nas wszystkie zasady dotyczące uprawy lilii w ogrodzie. Szczególną uwagę warto zwrócić na podlewanie – doniczka do uprawy lilii powinna posiadać dziurki odprowadzające wodę, by roślina nie zgniła. Lilie uprawiane w donicy warto podlewać częściej, mniejszymi porcjami wody. Do tego typu uprawy nadają się jedynie niskie odmiany, takie jak lilie orientalne czy azjatyckie.

doniczka na lilie

Doniczka LILIA 300 jumper ECO wood - bialy - Lamela

Lilie ogrodowe po przekwitnięciu 

Lilie ogrodowe cieszą oko pięknymi kwiatami od wiosny do wczesnej jesieni. Nadchodzi jednak dzień, w którym trzeba się z nimi pożegnać i zadbać o to, aby bezproblemowo przetrwały okres wegetacji do kolejnej wiosny. Kiedy kwiaty lilii zaczynają usychać, należy je systematycznie usuwać, aby roślina nie traciła energii na odżywianie ich. Dzięki temu cała energia będzie mogła zostać wykorzystana do wzmacniania cebulki. 

Choroby i szkodniki lilii

Jak przystało na kapryśne Królowe, lilie nie omija również problem chorób i szkodników. W przypadku inwazji uszkadzane zostają nie tylko kwiaty, ale także cebulki roślin. 

Choroby, na które najczęściej zapadają lilie ogrodowe to:

  • Choroby grzybicze, np. szara pleśń, której wynikiem są ciemnozielone, brązowiejące plamy oraz szary nalot. Aby uniknąć tej choroby, warto zadbać o dobrą przepuszczalność gleby, dzięki czemu roślina nie będzie gnić i stwarzać grzybom idealnych warunków do rozwoju. W przypadku wystąpienia szarej pleśni warto sięgnąć po odpowiednie biopreparaty.
  • Choroby wirusowe, których objawem są zielone smugi na liściach. Rozwój rośliny jest zahamowany, kwiaty są małe i pokurczone. Niestety, nie ma specjalnych środków na choroby wirusowe, należy więc porażone rośliny jak najszybciej usuwać, aby uniknąć rozprzestrzeniania na inne okazy.
  • Choroby o podłożu fizjologicznym, wynikające z nieprawidłowej pielęgnacji. Najczęściej powodem jest zbyt kwaśna gleba, duże wahanie temperatur,  silne wiatry. Objawem są brązowe, suche przebarwienia na końcach liści. Warto więc pilnować, aby gleba do uprawy lilii nie była zbyt kwaśna, a stanowisko było odpowiednio zabezpieczone na działanie szkodliwych warunków atmosferycznych.

Lilie to piękne, okazałe i imponujące rośliny, które ozdobią każdy ogród, a także taras. Wprawią w zachwyt każdego, kto się z nimi spotka. Przy zachowaniu odpowiednich warunków uprawy mogą stworzyć w ogrodzie niepowtarzalny klimat, odwdzięczając się licznymi, ogromnymi kwiatostanami.

Jeśli szukacie innych inspiracji przy urządzaniu swojego ogrodu, koniecznie zajrzyjcie do pozostałych artykułów w naszym serwisie, z pewnością przyda Wam się wiedza zaczerpnięta z lektury naszego serwisu.

Poznaj także inne cebule do nasadzeń wiosennych:


Lilia azjatycka Dot Com różowy 1 szt. - W. Legutko


Dorota Kowalska
Autorka artykułu
Doświadczony ogrodnik, który nie tylko może pochwalić się ukończonymi studiami na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, ale też licznymi realizacjami dla przyjaciół i rodziny. Zajmuje się roślinami ozdobnymi, które namiętnie produkuje, uprawia, rozsadza i pielęgnuje. Z prostego kwiatu jest w stanie wyczarować zachwycającą kompozycję, a pod jej opieką nawet najbardziej marne przypadki odzyskują pełnię swojego piękna.