Kocimiętka dla kota – co to jest, jak działa, czy jest bezpieczna i co warto wiedzieć?
Kwiecień w ogrodzie

Kocimiętka dla kota – co to jest, jak działa, czy jest bezpieczna i co warto wiedzieć?

Kocimiętka jest nazywana kocim narkotykiem, ale nie oznacza to, że jest przeznaczona tylko dla tych zwierząt. Potrafi zmienić zachowanie psów, pszczół i innych zwierząt domowych, a także pozytywnie wpłynąć na zdrowie i samopoczucie człowieka. Wszystko to za sprawą specyficznej substancji oraz leczniczych właściwości rośliny. Czy wiesz, jak działa kocimiętka na koty i ludzi? Czy na pewno jest bezpieczna? Co jeszcze warto o niej wiedzieć? O tym w tym artykule.

Wiele osób, zwłaszcza tzw. kociarzy, kojarzy bądź zna kocimiętkę, ale nie każdy wie, jaki to rodzaj rośliny, jak działa na zwierzęta czy też jakie ma zastosowanie. Jest to powszechne zioło o jasnozielonych liściach i kwiatach przypominających lawendę, przez co uprawiana jest jako roślina ozdobna. Z liści kocimiętki można przygotować uspokajające herbaty, napary, a także susz, który następnie jest wykorzystywany do zabawek dla kota z kocimiętką czy do posypywania drapaków i innych miejsc, aby wzbudzić zainteresowanie zwierzaka. To także doskonały sposób na uspokojenie nadpobudliwego czworonożnego przyjaciela. Czy wiesz, jaki składnik odpowiada za euforystyczne, a wręcz narkotyczne działanie kocimiętki? Zacznijmy od tego, czym jest kocimiętka.

Co to jest kocimiętka?

Kocimiętka (Nepeta) to wieloletnie zioło z rodziny jasnotowatych, do której zalicza się około 250 gatunków, w tym mięta, melisa i bazylia, z czego w Polsce występuje około 4, z których rodzimym jest tylko kocimiętka naga (N. pannonica). Uważa się, że termin „kocimiętka” pochodzi od reakcji kotów na tę roślinę – jej zapach wabi koty, które potem się zachowują w określony sposób. Naukowa nazwa „nepeta” pochodzi od rzymskiego miasta Nepi.

Ciekawostka Już w starożytnym Rzymie ludzie wykorzystywali kocimiętkę ze względu na jej właściwości kojenia i uśmierzania rozmaitych dolegliwości bólowych. Dzisiaj naparów z kocimiętki używa się głównie do wspomagania trawienia i uspokojenia.

Warto zapamiętać, że kocimiętka nie jest kocią trawą (!) – to dwie inne rośliny. O kociej trawie pisaliśmy już wcześniej: Kocia trawa – dlaczego warto ją mieć w domu? Najprościej rzecz ujmując, kocia trawa to mieszanka traw, które kot je, by pobudzić układ trawienny. Natomiast kocimiętka to zioło wykazujące właściwości psychodeliczne i uspokajające.

Jak działa kocimiętka na zwierzęta domowe i ludzi?

Zapach kocimiętki przypomina trochę melisę. W roślinie znajdziemy sporo substancji chemicznych, jak kwasy organiczne, garbniki czy olejki eteryczne. To, co nas teraz szczególnie interesuje, to substancja zwana nepetalakton. Nepetalakton to olejek eteryczny wydzielany przez liście rośliny, który swoim działaniem przypomina kocie feromony i właśnie dlatego koty tak lubią kocimiętkę. Jest przy tym bezwonny i niewyczuwalny dla człowieka, stąd u kotów aktywuje narząd Jacobsona, a nie komórkę węchową. Olejek wykazuje działanie narkotyczne, dlatego też nie tylko koty reagują na kocimiętkę euforystycznie.

Ciekawostka Źródła medyczne wskazują, że kocimiętka kojąco wpływa na pszczoły, do tego jej kwiaty są miododajne, dlatego często sadzi się ją obok uli.

Poniżej dowiesz się o tym, jak kocimiętka działa na człowieka i inne zwierzęta domowe.

Kocimiętka a koty

Najbardziej intensywne doznania z kocimiętką u kotów zaczynają się od nosa – jeden niuch kocimiętki powoduje, że kot szybko wariuje. Naukowcy podejrzewają, że kocimiętka wpływa na kocie „szczęśliwe” receptory w mózgu. Musisz przy tym wiedzieć, że inaczej to działa w przypadku zjedzenia kocimiętki – kot się uspokaja, a nawet sprawia wrażenie otumanionego.

Jak koty reagują na kocimiętkę? Powszechne u kotów wyczuwających kocimiętkę jest charakterystyczne otwieranie pyszczka – kot unosi górną wargę, marszczy nos i wciąga powietrze. Dzieje się tak, ponieważ aktywowany jest narząd Jacobsona, znajdujący się po obu stronach nozdrzy, który jest bezpośrednio połączony z jamą nosową. Ale to nie koniec typowych kocich zachowań po kocimiętce.

Typowe reakcje kota na wąchanie kocimiętki obejmują: wąchanie, żucie, lizanie, potrząsanie głową, a następnie pocieranie podbródka, policzków i ciała. Występuje również rolowanie ciała, podobne do tego znanego z rujki, przez co kocimiętka uważana jest za afrodyzjak. Dodatkowe reakcje mogą obejmować rozciąganie, ślinienie się, skakanie, lizanie, agresję i nadpobudliwość.

Można więc w skrócie określić, że kocimiętka aktywuje u kota rozmaite wzorce zachowań: popęd seksualny, zabawę, instynkt łowiecki, spokój i relaks. Wszystko to w zależności, w jaki sposób podamy mu roślinę – czy będzie to kocimiętka dla kota w doniczce do podjadania, wysypana suszona kocimiętka czy też zapach rozpylony przy pomocy sprayu.

Wskazówka Reakcja na zapach kocimiętki trwa zaledwie około 10 minut. Po tym czasie zwierzak przyzwyczaja się, ale już po godzinie jest ponownie podatny na jej działanie.

W tym miejscu warto odnotować, że nie zawsze kocimiętka ma wpływ na kota. Otóż wrażliwość kotów na kocimiętkę jest uwarunkowana genetycznie. Szacuje się, że reaguje na nią od połowy do dwóch trzecich kotów, najsilniej w okresie rozrodczym. Praktyka jednak pokazuje, że wiele kotów wykazuje objawy podobne do podniecenia, gdy poczują tę roślinę – bez względu na to, czy będzie to kot domowy, czy dziko żyjący. Stąd kocimiętka uprawiana w ogrodzie może przyciągać koty sąsiadów i te z daleka.

Weterynarze zachęcają próbować z kocimiętką, nawet jeśli nasz pupil nie wykazuje początkowo żadnego zainteresowania. Może się okazać, że na małym kociaku zioło nie zrobi większego wrażenia, a po kilku miesiącach (a nawet latach) będzie za nią szaleć i odnotujemy pozytywne zmiany w jego zachowaniu.

donica mira zielona

Kocimiętka Fioletowy 0,2g - Nasiona - W. Legutko

Kocimiętka a psy

Czy kocimiętka działa na psy? Tak! Psowate reagują na olejki eteryczne zawarte w roślinie, ale należy liczyć się z tym, że ich reakcja może być nieco słabsza niż w przypadku kotów. Ponadto tutaj tak samo, jak w przypadku kotów, nie każdy pies może być wrażliwy na jej zapach.

Jak pies reaguje na kocimiętkę? Gdy pies powącha lub zje kocimiętkę, staje się spokojniejszy bardziej przytulny, dlatego też kocimiętkę poleca się w sytuacjach stresowych dla pupila lub gdy nasz pies należy do nerwowych. Czasem jednak kocimiętka może zadziałać pobudzająco – pies może zacząć szaleć i biegać, a nawet podskakiwać, stąd kocimiętkę dla psa warto wprowadzać powoli i przy obserwacji zwierzaka.

Kocimiętka a ludzie

Kocimiętka ze względu na wykazywane właściwości lecznicze jest też stosowana przez ludzi najczęściej w formie olejków i naparów. W ziołolecznictwie polecana jest przy gorączce, bólach żołądkowych i miesiączkowych, niektóre źródła donoszą również o jej dobrym wpływie na rany i uszkodzenia skórne. Napary z kocimiętki – tutaj wykorzystywana jest głównie kocimiętka właściwa (N. cataria) – wykazują działanie przeciwzapalne, rozkurczowe, moczopędne i uspokajające, przez co polecane są przy bólach migrenowych, stresach oraz depresji. Główną zaletą kocimiętki są jej właściwości relaksujące i uspokajające, dzięki czemu może pomóc w zasypianiu, a nawet poprawić jakość snu.

Ważne Kocimiętka tak jak inne zioła może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, dlatego też skonsultuj się z lekarzem. Przeciwwskazaniem do picia kocimiętki jest ciąża, karmienie piersią oraz stwierdzona nadwrażliwość na tę roślinę.

Jako ciekawostkę warto dodać, że ludzie znaleźli również inne zastosowanie dla tej rośliny, a mianowicie powszechne jest palenie kocimiętki dla odprężenia. Niektóre badania wykazały, że kocimiętka wykazuje działanie psychoaktywne za sprawą zawartego alkaloidu – actinidin jest spokrewniony z nepetalaktonem.

Czy kocimiętka jest szkodliwa?

Kocimiętka bywa nazywana narkotykiem dla kota i patrząc na pupila można odnieść wrażenie, że rzeczywiście jest pod wpływem narkotycznym. Dlatego też mogą pojawić się obawy, czy kocimiętka jest bezpieczna dla kota i innych zwierząt. Tu odpowiedź jest prosta: tak, kocimiętka jest bezpieczna dla zwierząt domowych i ludzi.

Druga kwestia to możliwość przedawkowania. Otóż kocimiętki nie da się przedawkować, a pisząc precyzyjniej – koty rezygnują z zabawy z kocimiętką, kiedy same mają już dość. Dzieje się tak, ponieważ po około 10 minutach receptory węchu u kota tak jakby wyłączają się i przestają reagować na nepetalakton.

Wskazówka Nie ma określonej bezpiecznej dawki dla kota. Unikaj jednak karmienia w misce i dodawania liści kocimiętki do karmy – jeśli kot zje jej zbyt dużo, może to spowodować problemy z trawieniem.

Pamiętajmy przy tym, że zwierzę po zjedzeniu kocimiętki i chwilowej euforii uspokaja się, może wydawać się otumanione. Dlatego też zadbajmy o to, aby kocimiętka była mu serwowana tylko w bezpiecznych warunkach, najlepiej w domu. Inaczej rozkojarzone zwierzę może nie dość szybko zareagować na pojawiające się niebezpieczeństwo.

Zabawka z kocimiętką to nie wszystko – zacznij uprawiać

Większość sklepów zoologicznych sprzedaje zabawki wypełnione kocimiętką i jest to najprostszy sposób na przemycenie tego zioła do kociej zabawy. W praktyce okazuje się, że koty chętniej bawią się zabawkami wypełnionymi suszoną kocimiętką lub spryskanymi specjalnym sprayem z kocimiętką. Mało tego, możemy zakupić taki spray i spryskiwać rozmaite przedmioty i zabawki, aby zachęcić naszego pupila do zabawy. Spraye z kocimiętką to znakomity sposób na odświeżenie starych zabawek i zwrócenie na nich ponownej uwagi przez naszego kota.

W sklepach znajdziemy również susz kocimiętki w specjalnych torebkach – taki susz, zanim posypie się nim podłogę czy drapak, należy najpierw rozetrzeć w dłoni, by wydobyć olejki eteryczne. Jednak chcemy zachęcić do własnej uprawy kocimiętki – dzięki temu nie tylko zyskamy stały dostęp do zioła, ale też atrakcyjną roślinę ozdobną. Zaletą tej rośliny jest to, że nie ma dużych wymagań uprawowych, dobrze znosi niskie temperatury i jest wytrzymała.

Dodatkowo z wyglądu kocimiętka przypomina kwitnącą lawendę (o kwiatach niebieskich, fioletowych, różowych, białych, a czasem żółtych), przez co znakomicie wypełni każde pomieszczenie czy ogródek. Będzie też dobrze prezentować się w ozdobnych doniczkach lub misach.

> Jak uprawiać kocimiętkę, dowiesz się z innego artykułu: Kocimiętka – uprawa w domu i ogrodzie. Poznaj wymagania, odmiany i zasady pielęgnacji

Kocimiętka – podsumowanie

Kocimiętka jest ceniona głównie za jej relaksujące działanie, z czego korzystają również ludzie. Wprawdzie zalecana jest jako kuracja uspokajająca dla nerwowych zwierzaków domowych, ale z powodzeniem może wprowadzić w błogi stan ukojenia również człowieka. Do tego jest rośliną bardzo pożyteczną dla pszczół i innych owadów. Dlatego też warto ją wprowadzić do swojego domu – obojętnie, czy w formie sprayu z kocimiętką, olejków czy suszonej kocimiętki, którymi będziemy zachęcać koty i psy do zabawy, czy też w formie naparu, po który sięgniemy po męczącym dniu. Innym sposobem jest uprawa kocimiętki w domu lub w ogrodzie jako zioła, ale o tym już w innym artykule (link powyżej).

 Dorota Kowalska
Autorka artykułu
Doświadczony ogrodnik, który nie tylko może pochwalić się ukończonymi studiami na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, ale też licznymi realizacjami dla przyjaciół i rodziny. Zajmuje się roślinami ozdobnymi, które namiętnie produkuje, uprawia, rozsadza i pielęgnuje. Z prostego kwiatu jest w stanie wyczarować zachwycającą kompozycję, a pod jej opieką nawet najbardziej marne przypadki odzyskują pełnię swojego piękna.

Na skróty