Jarmuż – właściwości zdrowotne, kaloryczność, przeciwwskazania

Jest uznawany za jedno z najzdrowszych i najbardziej wartościowych warzyw na świecie. Choć wielką popularność zdobył całkiem niedawno, uprawiano go już w starożytności. Jarmuż – czym tak naprawdę jest i dlaczego warto go jeść? Jakie są jego właściwości zdrowotne? Czy to warzywo może zaszkodzić? Na te oraz inne pytania dotyczące jarmużu odpowiadamy w naszym artykule!

Jarmuż – co to za warzywo?

Jarmuż to jedna z najstarszych odmian kapusty, podobnie jak szczaw jest warzywem liściastym. Charakteryzuje się kędzierzawymi, pofalowanymi liśćmi o zielonym lub fioletowym zabarwieniu. Od lat chętnie wykorzystywany jest w kuchniach na całym świecie. Szczególną popularność jarmuż zyskał w Skandynawii. Co ciekawe, w Polsce bardzo często używa się go do ozdabiania półmisków na szczególne okazje. Okazuje się jednak, że jarmuż, poza atrakcyjnością wizualną ma do zaoferowania dużo więcej. Warzywo to jest bogatym źródłem błonnika, białka roślinnego i prawdziwą skarbnicą witamin oraz antyoksydantów w jednym! Jarmuż jest niskokaloryczny, posiada szereg właściwości zdrowotnych, a do tego można wykorzystać go w kuchni na wiele sposobów.

Jarmuż – dlaczego warto go jeść? 

Jak smakuje jarmuż? W zależności od odmiany może być   pieprzny, nieco gorzkawy lub słodki. Stanowi doskonałe uzupełnienie surówek, koktajli oraz ciepłych dań. Jednak walory smakowe jarmużu schodzą na drugi plan przy ogromie jego prozdrowotnych właściwości i wartości odżywczych. To warzywo jest doskonałym źródłem witamin C, A oraz K. Ponadto jarmuż zawiera potas i wapń, oraz ma w sobie więcej żelaza niż wołowina. Dodatkowo pomaga on oczyścić organizm oraz obniża poziom złego cholesterolu. A to wciąż nie wszystko! 

> Dowiedz się, jak uprawiać jarmuż

Jarmuż – kaloryczność

Obecność jarmużu jest szczególnie wskazana w diecie osób, które chcą zrzucić zbędne kilogramy. Dlaczego? To niezwykłe warzywo zawiera jedynie 49 kalorii w 100 gramach! Jest źródłem zdrowych węglowodanów i ma w sobie więcej białka, niż inne kapusty. Przy tym jest doskonałym źródłem błonnika pokarmowego. Do jadłospisu powinny włączyć go osoby, które chcą zrzucić kilka nadmiarowych kilogramów w zdrowy sposób.

Jarmuż – właściwości antynowotworowe

Nie do przecenienia są właściwości przeciwnowotworowe tego warzywa. Jarmuż jest bogatym źródłem sulforafanu, czyli przeciwutleniacza, który wykazuje silne działanie antynowotworowe. Dieta bogata w jarmuż może zapobiegać rozwojowi nowotworów, w tym szczególnie raka żołądka, jelita grubego, wątroby, prostaty, pęcherza moczowego, a także piersi. 

Jarmuż – bogactwo polifenoli

Polifenole to organiczne związki chemiczne o wysokim działaniu antyoksydacyjnym. Pełnią one funkcje ochronne oraz działają przeciwstarzeniowo i antynowotworowo. Jarmuż jest ich prawdziwą skarbnicą! W 100 gramach tego warzywa znajduje się aż 2000 mg polifenoli.

> Poczytaj też o właściwościach i zastosowaniu brokuła

Jarmuż – właściwości zdrowotne

Jakie inne właściwości zdrowotne posiada jarmuż? Okazuje się, że jest ich cały ogrom. Poza wspomnianym wcześniej działaniem antynowotworowym to wyjątkowe warzywo chroni przed wieloma innymi schorzeniami.

Przede wszystkim doskonale wpływa na zdrowie, redukując ryzyko zapadnięcia na kurzą ślepotę oraz inne dolegliwości związane ze wzrokiem. Wszystko to zasługa beta-karotenu oraz luteiny zawartej w jarmużu. Roślina ta usprawnia pracę układu sercowo-naczyniowego oraz krążenia, regulując przy tym ciśnienie krwi. Dzięki wysokiej zawartości witaminy K jarmuż pomaga także w licznych problemach z krzepliwością. Włączenie jarmużu do diety może uchronić nas przed anemią, zmniejszyć ryzyko miażdżycy i wspomóc leczenie wrzodów żołądka i dwunastnicy.

Co ciekawe, jarmuż wykazuje także skuteczność w walce z bakterią Helicobacter pylori. Jarmuż posiada niski indeks glikemiczny, dzięki czemu bez obaw może zostać włączony do diety osób cierpiących na cukrzycę.

Jarmuż zielony Dwarf Green Curled 1g - Nasiona - W. Legutko

Jarmuż – przeciwwskazania

Czy mimo swoich licznych prozdrowotnych właściwości jarmuż może zaszkodzić? Niestety, istnieje pewne grono osób, które powinny ograniczyć lub wykluczyć warzywo ze swojej diety i tym samym zrezygnować z uprawy nasion jarmużu.

Jakie są przeciwwskazania do jego spożywania? Jarmuż, jak każda roślina kapustna, zawiera goitrogeny. Są to związki, które mogą wpływać na poziom stężenia jodu w organizmie, obniżając go. To z kolei prowadzi do zaburzenia syntezy hormonów tarczycy. Osoby cierpiące na choroby związane z tym gruczołem powinny unikać jedzenia jarmużu oraz innych roślin kapustnych.

Niewskazane jest również spożywanie warzywa przez osoby cierpiące na kamicę nerkową. Jarmuż, jako roślina zawierająca szczawiany, może potęgować rozwój choroby. Również osoby przyjmujące leki na krzepliwość krwi powinny ograniczyć spożywanie warzywa. Warto także dodać, że jarmuż w dużych ilościach może powodować wzdęcia. Poza odczuwalnym dyskomfortem z reguły nie jest to sytuacja niebezpieczna dla zdrowia, jednak powinny na ten aspekt szczególnie uważać osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego.

> Poczytaj też o właściwościach i zastosowaniu sałaty

Jak przyrządzać jarmuż?

Przede wszystkim warto wiedzieć, że jarmuż można jeść surowy. Można go w takiej formie dodawać do sałatek oraz surówek. Warzywo posiada wtedy najwięcej właściwości odżywczych, jednak jego smak oraz dosyć twarda konsystencja nie każdemu przypadnie do gustu. Całe szczęście jest wiele innych sposobów, aby skorzystać prozdrowotnych właściwości warzywa!

Jarmuż można przyrządzać podobnie jak szpinak. Należy najpierw usunąć twarde łodygi, dokładnie umyć liście i podgotować je w osolonej wodzie (tylko parę minut), a następnie podsmażyć na niewielkiej ilości masła z dodatkiem czosnku. Będzie to doskonały dodatek do sałatek, makaronu lub ryżu.

Z jarmużu można także przyrządzić bardzo smaczne pesto lub dodawać go do owocowych koktajli. Ale to nie wszystko! Dużą popularność zyskują w ostatnim czasie chipsy z jarmużu – warto spróbować! Warzywo można dodawać też do zup kremów, czy zapiekanek. Niska kaloryczność jarmużu sprawia, że nie musimy ograniczać jego ilości w daniach.

Jarmuż mix nasion

Jarmuż - zestaw mix odmian nasion

Jak przechowywać jarmuż?

Jarmuż, jak każde warzywo, smakuje najlepiej, kiedy jest świeży. Jednak, jak prawidłowo przechowywać jego zapas? Jarmuż bez wahania możemy przechowywać w lodówce w foliowym woreczku z dziurkami lub zawinięty w bawełnianą ściereczkę. Zachowa on wtedy swoje walory smakowe i świeżość na dłużej. Lepiej jednak nie trzymać go w lodówce więcej, niż 3 dni. Nadmiar jarmużu, którego nie wykorzystamy,  możemy bez problemu zamrozić – w ten sposób nie straci on swoich cennych właściwości. Mrożenie jest najlepszym sposobem na długoterminowe przechowywania warzywa. Co ciekawe, w przypadku młodych listków jarmużu wręcz wskazane jest ich zamrożenie. Dlaczego? Okazuje się, że temperatura poniżej zera niweluje gorycz liści, sprawiając, że stają się one automatycznie słodsze i delikatniejsze w smaku.

Jarmuż jest niskokaloryczny, zdrowy i łatwo dostępny. Obecnie możemy kupić go już w niemal każdym supermarkecie i sklepie z warzywami. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby uprawiać jarmuż we własnym ogródku lub nawet na balkonie. Zachęcamy do wypróbowania dań z jarmużem. Jesteśmy przekonani, że to wyjątkowe warzywo przykładem Skandynawów na stałe powinno zagościć w naszych polskich jadłospisach!


Jarmuż czerwony Scarlet 1g - Nasiona - W. Legutko

Paulina Dopierała
Autorka artykułu
Absolwentka dietetyki na wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Ukończyła studia podyplomowe na kierunku psychodietetyki na Uniwersytecie SWPS. Prowadzi własną poradnię dietetyczną, w której pomaga pacjentom zadbać o zdrowe odżywianie i utrwalić zdrowe nawyki żywieniowe.